Γράφει o: Στυλιανός Ίβρος
Εμμηνόπαυση είναι το μόνιμο τέλος της περιόδου και της γονιμότητας. Είναι μια καινούργια περίοδος στη ζωή της γυναίκας. Δεν είναι ένα χρόνιο νόσημα. Παρ’ όλα αυτά αυτή η περίοδος των φυσικών και ψυχικών συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης μπορεί να δημιουργήσουν διαταραχές του ύπνου όπως επίσης και να κλέψουν την ενέργεια της γυναίκας.
Έμμεσα επίσης μπορεί να προκαλέσουν επεισόδια κατάθλιψης. Παρ’ όλα αυτά όμως η εμμηνόπαυση δεν είναι μια νόσος και η γυναίκα δεν θα πρέπει να διστάζει να ζητήσει βοήθεια για τα διάφορα συμπτώματα που της παρουσιάζονται. Υπάρχουν πολλά βοηθήματα όπως αλλαγή του lifestyle ή και λήψη ορμονών. Ποια είναι τα συμπτώματα; Τεχνικά έχει φτάσει μια γυναίκα στην εμμηνόπαυση αφού έχει περάσει ένας χρόνος από την τελευταία έμμηνο ρήση. Αυτό συμβαίνει κατά μέσο όρο στα 51 χρόνια. Μπορεί όμως μήνες ή και χρόνια μέχρι να φτάσει η γυναίκα σ’αυτό το σημείο να έχει σημάδια ή και συμπτώματα όπως διαταραχές της έμμηνου ρήσεως, υπογονιμότητα, κολπική ξηρότητα, hot flashes, διαταραχές του ύπνου, διαταραχές της διάθεσης.
Πότε θα πρέπει να δει κανείς ιατρό;
Θα πρέπει κάθε γυναίκα να βλέπει τον ιατρό της τα χρόνια μέχρι την εμμηνόπαυση σε τακτά χρονικά διαστήματα, να κάνει τον ετήσιο έλεγχο και να ενημερώνεται για τα πιθανά συμπτώματα τα οποία μπορούν να παρουσιαστούν καθώς και τους τρόπους αντιμετώπισής τους. Πρέπει επίσης να σημειωθεί πως σε περίπτωση που μια κυρία έχει αιμόρροια θα πρέπει να αποκλείει την περίπτωση μιας εγκυμοσύνης. Όπως επίσης σε περίπτωση που έχουμε μπει επίσημα στην εμμηνόπαυση κάθε είδος αιμορραγίας από τον κόλπο χρήζει περαιτέρω διαγνωστικού χειρισμού από τον γυναικολόγο.
Αιτιολογία:
Φυσιολογική πτώση των ορμονών της γονιμότητας όσο πλησιάζει η γυναίκα στο τέλος της τρίτης δεκαετίας της. Οι ωοθήκες παράγουν λιγότερα οιστρογόνα και προγεστερόνη, αυτές οι ορμόνες κανονίζουν την έμμηνο ρήση. Κατά τη διάρκεια αυτού του διαστήματος πολύ λιγότερα ωοθυλάκια-ωάρια δημιουργούνται στις ωοθήκες κάθε μήνα και μια ωορρηξία γίνεται όσο περνάει ο καιρός λιγότερο πιθανή. Δηλαδή η αύξηση της προγεστερόνης μετά την ωορρηξία, δηλαδή της ορμόνης η οποία προετοιμάζει το σώμα για την εγκυμοσύνη δεν αυξάνει σε τόσο υψηλά επίπεδα. Γι’ αυτό το λόγο και η γονιμότητα δεν μπορεί να είναι τόσο αυξημένη. Αυτές οι αλλαγές γίνονται πιο ξεκάθαρες στην αρχή της τέταρτης δεκαετίας, η περίοδος μικραίνει, είναι πιο αδύναμη και μπορεί να μην είναι πια τόσο περιοδική. Μέχρι ως ότου οι ωοθήκες δεν παράγουν άλλα ωάρια και δεν έχει η γυναίκα πια περίοδο. Υπάρχει φυσικά και η πιθανότητα, πολύ μικρή βέβαια, να υπάρχει περίοδος κάθε μήνα περιοδικά μέχρι τον τελευταίο κύκλο. Το πιο συχνό όμως είναι να παρουσιαστούν οι διαταραχές. Εδώ πρέπει να τονιστεί ότι οι γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε υστερεκτομή χωρίς όμως αφαίρεση των ωοθηκών συνήθως δεν παρουσιάζουν συμπτώματα εμμηνόπαυσης. Παρ’ όλο που η γυναίκα δεν έχει πια περίοδο οι ωοθήκες παράγουν ωάρια και παράγουν επίσης οιστρογόνα και προγεστερόνη. Σε περίπτωση που η γυναίκα έχει αφαιρέσει και τις ωοθήκες και τις σάλπιγγες τότε μπαίνει αυτόματα σε εμμηνόπαυση χωρίς αυτή τη μεταβατική περίοδο. Επίσης, οι γυναίκες που υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία υπάρχει μεγάλη περίπτωση να υποφέρουν από τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης. Περίπου 1% των γυναικών μπαίνουν στην εμμηνόπαυση πριν το χρονικό όριο των 40 χρόνων. Η εμμηνόπαυση μπορεί να προέλθει σ’ αυτή την περίπτωση λόγω (primary ovarian insufficiency), δηλαδή ανεπάρκεια των ωοθηκών να παράγουν φυσιολογικά επίπεδα ορμονών. Αυτό μπορεί να γίνει σε έδαφος αυτοάνοσων νοσημάτων ή λόγω γενετικού υλικού.
Επιπλοκές:
Διάφορα χρόνια ιατρικά προβλήματα μπορούν να αναπτυχθούν μετά την εμμηνόπαυση:
1. Καρδιακά νοσήματα. Όταν τα επίπεδα οιστρογόνων πέσουν αρκετά ο κίνδυνος καρδιακών παθήσεων αυξάνει. Οι καρδιακές νόσοι είναι ένας από του κύριους λόγους θανάτων σε γυναίκες όπως και σε άντρες.
2. Οστεοπόρωση. Η οστεοπόρωση οδηγεί τα οστά να γίνουν πιο εύθραυστα και έτσι αυξάνει η πιθανότητα καταγμάτων. Οι μεταεμμηνοπαυσιακές γυναίκες πάσχουν πιο συχνά από κατάγματα λεκάνης, σπονδυλικής στήλης.
3. Ακράτεια ούρων από προσπάθειας. Οι ιστοί του κόλπου και της ουρήθρας χάνουν την ελαστικότητά τους. Μπορεί να παρουσιαστεί μια πολύ συχνή ξαφνικά εμφανιζόμενη επίταξη για ούρηση. Αυτή μπορεί να συνοδεύεται με την ακράτεια ούρων από προσπάθεια. Η χρησιμοποίηση τοπικά σκευασμάτων που περιέχουν οιστρογόνα μπορούν να βοηθήσουν τα παραπάνω συμπτώματα όπως και οι λεγόμενες ασκήσεις ελάσσονος πυέλου κατά kegel.
4. Αύξηση βάρους. Πολλές γυναίκες αυξάνουν το βάρος τους κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης. Ίσως χρειαστεί να τρώει η γυναίκα λιγότερο (περίπου 200 με 400 θερμίδες λιγότερο) και να κάνει περισσότερη γυμναστική για να παραμείνει στο ιδανικό γι’ αυτή βάρος.
Πριν επισκεφτείτε τον γυναικολόγο σας είναι καλύτερο να δημιουργήσετε μια λίστα με τα προβλήματα που σας απασχολούν με τα φάρμακα τα οποία παίρνετε.
Μερικές ερωτήσεις που θα πρέπει να τεθούν στο γιατρό είναι οι εξής:
Ποιες ακριβώς εξετάσεις θα πρέπει να πραγματοποιηθούν;
Ποια θεραπεία μπορώ να κάνω ώστε να μειώσω σε μεγάλο βαθμό τα συμπτώματά μου;
Μπορώ να κάνω κάτι ώστε να «ξεφορτωθώ» τα συμπτώματά μου;
Ποιο χρονοδιάγραμμα πρέπει να ακολουθήσω ώστε να κρατήσω μια καλή υγεία;
Υπάρχουν εναλλακτικές θεραπείες;
