Οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές (Υ/Η) είναι οι συσκευές που περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη χαρακτηρίζουν την εποχή μας. Μόλις πριν από 20 χρόνια, το 1989, επιτεύχθηκε η παγκόσμια σύνδεση όλων των Η/Υ μεταξύ τους με σκοπό τη διανομή της πληροφορίας,
με τη γνωστή σε όλους μορφή του internet, w.w.w.
Με το διαδίκτυο υπάρχει η δυνατότητα παγκόσμιας πρόσβασης στην απόκτηση, ανάλυση και μετάδοση απεριόριστης πληροφορίας σε μηδενικό χρόνο και με ελάχιστο κόστος και κόπο, παρέχοντας άμεση επικοινωνία, ψυχαγωγία και εκπαίδευση. Το internet έχει την ικανότητα να καλύψει συγκεκριμένες ψυχολογικές ανάγκες ενός ατόμου. Το άτομο μπορεί να εξερευνήσει διάφορες πτυχές της προσωπικότητάς του χωρίς περιορισμούς και άμεσες συνέπειες των πράξεων, ο χρήστης μπορεί να «μπει» και να «βγει» όποτε θέλει, ενώ μπορεί να αποκρύψει την όποια εξωτερική εμφάνιση, αφού δεν υπάρχει, πολλές φορές, οπτική επαφή. Ταυτόχρονα, κυρίως ο έφηβος μπορεί να ενσαρκώσει διαφορετικούς ρόλους, ή να υιοθετήσει διαφορετικές προσωπικότητες ανάλογα με την εκάστοτε διαδικτυακή εμπειρία, εξαιτίας της ανωνυμίας, που συνιστά κύριο χαρακτηριστικό του διαδικτύου. Στο διαδίκτυο οι έφηβοι χρησιμοποιούν κυρίως υπηρεσίες επικοινωνίας όπως: 
α) blog: όπου είναι μία on line ιστοσελίδα , η οποία περιέχει περιοδικά, ημερολόγιο, φωτογραφίες και άλλα σημαντικά. Πολύ δημοφιλή μεταξύ των εφήβων είναι: Facebook, Hi5, Myspace, Xanga, Friendster κ.λ.π.
β) Instant Messaging, ή IM άμεσα μηνύματα: επικοινωνία σε πραγματικό χρόνο μεταξύ δυο ή περισσότερων χρηστών χρησιμοποιώντας εικονολέξεις ή συντμήσεις λέξεων «Chat lingo» είναι η νέα γλώσσα επικοινωνίας. Δημοφιλέστερα: ICQ, MSN, SKYPE, κ.λ.π.
γ) Chat: επικοινωνία σε πραγματικό χρόνο μεταξύ 2 χρηστών μέσω υπολογιστή. Όταν ένα chat έχει αρχίσει, οποιοσδήποτε χρήστης μπορεί να εισάγει κείμενο πληκτρολογώντας στο πληκτρολόγιο με το εισαγόμενο κείμενο να εμφανίζεται στην οθόνη του άλλου χρήστη.
δ) Chat room: είναι ένα «εικονικό» δωμάτιο, στο οποίο πραγματοποιείται μία chat επικοινωνία.
Στην Ελλάδα τα ποσοστά των χρηστών έχουν παρουσιάσει μεγάλη αύξηση από 14% το 2000 στο 43% το τέλος του 2008, παραμένουν όμως χαμηλά συγκριτικά με άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Το μεγαλύτερο ποσοστό χρηστών διαδικτύου πανελλαδικά παρατηρείται στους εφήβους ηλικίας 13-17 ετών και υπολογίζεται στο 78%.

Το 25% των μαθητών της 5ης και 6ης δημοτικού κάνουν ήδη καθημερινή χρήση ενώ το ποσοστό των μαθητών της Β΄ τάξης του Γυμνασίου που χρησιμοποιούν το διαδίκτυο ξεπερνά το 50%.

Η χρήση γίνεται κυρίως στο σπίτι αλλά και στο internet cafe, τα οποία βρίθουν γύρω από τα σχολεία.

Η χρήση αφορά κατ΄ εξοχήν την ψυχαγωγία δηλαδή on line παιχνίδια, video και μουσική αλλά παράλληλα και μια τεράστια «βιβλιοθήκη» για την συλλογή πληροφοριών σχετικά με τα σχολικά μαθήματά τους.

Το 1995 ο Νεοϋορκέζος ψυχίατρος Ivan Goldberg πρότεινε τον όρο Internet addiction («εθισμός» στο Internet). Οι πρώτες περιπτώσεις αφορούσαν ενήλικες, και γι’αυτό την ίδια χρονιά δημιουργείται στην Πενσυλβάνια των Η.Π.Α. το πρώτο κέντρο απεξάρτησης. Το 1997 περιγράφεται η πρώτη περίπτωση ηλεκτρονικού εθισμού σε έφηβο, με το φαινόμενο να παρουσιάζει μια ραγδαία αύξηση στους εφήβους και τους νέους τα επόμενα χρόνια. Ο εθισμός στο Διαδίκτυο είναι μια σχετικά νέα μορφή εξάρτησης, η οποία ορίζεται ως η «ενασχόληση με το Ίντερνετ για άντληση αισθήματος ικανοποίησης που συνοδεύεται με αύξηση του χρόνου που καταναλώνεται για την άντληση αυτού του αισθήματος». Δεν αποτελεί προς το παρόν ταξινομημένη κλινική οντότητα ενώ η Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία δεν την έχει αποδεχθεί ως κατάσταση αληθινού εθισμού.
Για να θεωρηθεί ένα άτομο εθισμένο στο διαδίκτυο πρέπει να συγκεντρώνει τουλάχιστον τρία από τα παρακάτω διαγνωστικά κριτήρια:
1. συμπτώματα συνδρόμου απόσυρσης: ψυχοκινητική διέγερση, μειωμένη ανταπόκριση στα εξωτερικά ερεθίσματα, καταθλιπτική συμπεριφορά, απώλεια ενδιαφέροντος , εκούσια ή ακούσια κίνηση δακτυλογράφησης των δακτύλων του χεριού, άγχος, αίσθηση αποδιοργάνωσης εκτός διαδικτύου, χρήση διαδικτύου προκειμένου να αποφευχθούν τα συμπτώματα απόσυρσης.
2. αδυναμία τήρησης προκαθορισμένου χρόνου παραμονής στο διαδίκτυο
3. εξιδανίκευση του μέσου: ο χρήστης θεωρεί τον Η/Υ ή το διαδίκτυο το σημαντικότερο «κεφάλαιο» της ζωής του, κατανάλωση χρόνου και χρήματος σε δραστηριότητες σχετικές με το Διαδίκτυο.
4. έκπτωση της λειτουργικότητας του ατόμου (σε κοινωνικό, οικογενειακό, προσωπικό επίπεδο): τα παιδιά και οι έφηβοι μπορεί να σταματήσουν το σχολείο, να απομονωθούν από την οικογένεια και τους φίλους, να είναι επιθετικοί με τους γονείς, να κλέβουν χρήματα από την οικογένεια για να «παίζουν», να ζουν σε ένα δωμάτιο, να μην τρώνε ή το αντίθετο , να μην γυμνάζονται και να μην κοιμούνται για 24ωρα, να μην αλλάζουν ρούχα, να παραμελούν την υγιεινή τους και την καθαριότητα
5. επιμονή στη χρήση παρά την επίγνωση της παραπάνω έκπτωσης.

Κριτήρια που οριοθετούν την υπερβολική χρήση
1. Η ανάγκη παραμονής ολοένα και αυξανόμενου χρόνου στο internet για την επίτευξη του ίδιου αισθήματος ικανοποίησης.
2. Ίδιας χρονικής διάρκειας παραμονή στο διαδίκτυο επιφέρει μειωμένο αίσθημα ικανοποίησης.
Πρόδρομα συμπτώματα της εξάρτησης από το διαδίκτυο
Πριν ο έφηβος φθάσει στον «εθισμό» υπάρχουν αρκετά πρόδρομα συμπτώματα της εξάρτησης από το διαδίκτυο και συμπεριφορές, τα οποία θα πρέπει οι γονείς να μην αγνοήσουν και να μη τα υποτιμήσουν: Ο υπερβολικός χρόνος ενασχόλησης με Η/Υ στο σπίτι ή σε internet café, η μονομανία, η παραμέληση των υποχρεώσεων και άλλων ασχολιών, η απότομη πτώση της σχολικής επίδοσης, η απομόνωση και η μείωση του χρόνου δραστηριοτήτων και του χρόνου που περνούν με φίλους, η επιθετικότητα, η μεταβολή της συμπεριφοράς, η αδιαφορία για πράγματα που παλιά τον/την ευχαριστούσαν, οι πονοκέφαλοι, η ξηροφθαλμία, η εμφάνιση ή αύξηση μυωπίας, το σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα, τα μυοσκελετικά άλγη, η παχυσαρκία ή απώλεια βάρους κ.α. αποτελούν ανησυχητικά συμπτώματα εθισμού.

Συνδυασμός παραγόντων που οδηγεί στον εθισμό
Σημαντικό ποσοστό παιδιών, >50% παρουσιάζουν κάποιο ψυχικό υπόστρωμα που πιθανώς συμβάλλει στην ανάπτυξη κατάχρησης διαδικτύου. Πρόκειται για συννοσηρότητα με το σύνδρομο υπερκινητικότητας – διάσπαση προσοχής, κατάθλιψη, σχιζοφρένεια, ιδεoψυχαναγκαστική διαταραχή, διπολική διαταραχή. Παράλληλα, περιβαλλοντικοί παράγοντες, κυρίως η έλλειψη επικοινωνίας μεταξύ των μελών της οικογένειας αλλά και της εφαρμογής ορίων, τα οποία από νωρίς πρέπει να έχουν θεσπιστεί, η απουσία επίβλεψης από τους γονείς λόγω εργασίας εκτός σπιτιού για πολλές ώρες, η αύξηση της επίπτωσης του διαζυγίου και γενικώς μια δυσλειτουργική οικογένεια, φαίνεται να παίζουν ρόλο στην ανάπτυξη του φαινομένου, το οποίο απαντάται συχνότερα στα αγόρια. Το φαινόμενο είναι πιο συχνό στη μέση της εφηβείας (15-17 ετών), όταν οι έφηβοι πειραματίζονται και σταδιακά αυτονομούνται, καθώς και στην όψιμη εφηβεία (> 17 ετών).

Ελληνικά δεδομένα
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα έρευνας της μονάδας εφηβικής Υγείας της Β΄ Πανεπιστημιακής Παιδιατρικής Κλινικής σε δείγμα 897 εφήβων (430 αγόρια, 467 κορίτσια) ηλικίας 15-16 ετών στην Αττική, (Μ.Ο.: 14.85 έτη), διαπιστώθηκε ότι ποσοστό 1% των εφήβων είναι εθισμένοι στο διαδίκτυο, ενώ 20% βρίσκεται ένα βήμα πριν τον έθιμο. Επίσης, 26% ανέφεραν καθημερινή χρήση, 8% χρήση >20 ώρες εβδομαδιαίως, με τα αγόρια να χρησιμοποιούν το διαδίκτυο σημαντικά περισσότερο από τα κορίτσια, αλλά η ενασχόληση με το διαδίκτυο στο πλαίσιο του σχολείου να αποδεικνύεται προστατευτικός παράγοντας έναντι της ανάπτυξης προβληματικής χρήσης.
Παρατηρήθηκαν θετική συσχέτιση της χρήσης διαδικτύου και της διάσπασης προσοχής – υπερκινητικότητας, σύμφωνα με την κατάταξη στο SDQ (p< 0.01), θετικές συσχετίσεις μεταξύ χρήσης διαδικτύου και παραβατικότητας (p< 0.05), καθώς και ανάπτυξης δυσλειτουργικών σχέσεων με τους συνομηλίκους (p< 0.05), ενώ ο πιο συχνός λόγος χρήσης του διαδικτύου είναι τα on line βιντεοπαιχνίδια (p< 0.05).
Από τα ανησυχητικά συμπεράσματα της μελέτης αξιοσημείωτο είναι το ποσοστό 6,24% των εφήβων που χρησιμοποιούν το Internet για τυχερά παιχνίδια (GAMBLING: αγόρια p< 0.05), 19,5% που επισκέπτεται πορνογραφικές ιστοσελίδες (αγόρια p<0.05), αλλά και το 4,2% που έχει δεχθεί απειλές – μηνύματα εκφοβισμού (CYBERBULLING, αγόρια p< 0.05).
Σε ανάλογη μελέτη σε δείγμα 2200 εφήβων 12-18 ετών, που αφορούσε συνολικά το 10% των μαθητών της Θεσσαλίας από 85 διαφορετικά σχολεία, της Ψυχιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Λάρισας, το 70,8% των εφήβων είχε πρόσβαση στο internet αλλά εντυπωσιακά σε σύγκριση με τους εφήβους της Αττικής διαπιστώθηκε εθισμός σε ποσοστό 8,2% ενώ και το 26,3% παρουσιάζει «προβληματική χρήση», με συχνότερη χρήση 50,9% τα on line βιντεοπαιχνίδια, με τα αγόρια να είναι τριπλάσια από τα κορίτσια.
Προκύπτει ότι ο εθισμός στο διαδίκτυο είναι συχνότερος στα αγόρια στην Ελλάδα και διεθνώς.
Πιθανόν τα παιδιά της επαρχίας να εθίζονται περισσότερο στο διαδίκτυο καθώς δεν έχουν τόσες επιλογές ενασχόλησης με άλλες δραστηριότητες στον τόπο διαμονής τους.
Τα διεθνή δεδομένα του εθισμού στο internet ποικίλουν ανάλογα με την ταχύτητα που ενσωματώθηκαν οι Η/Υ στην καθημερινότητα κάθε κοινωνίας και εάν αυτή η διαδικασία αφορούσε προσωπικά τον κάθε χρήστη ή γινόταν στα πλαίσια μιας εκπαιδευτικής διαδικασίας στο σχολείο όπως π.χ. συνέβη σταδιακά στην Νορβηγία, η οποία παρουσιάζει από τα μικρότερα ποσοστά ηλεκτρονικού εθισμού διεθνώς (1,98%). Σε αντίθεση με την Ταϊβάν στην οποία η ταχύτατη εισβολή των Η/Υ σε ανώριμους και όχι μορφωμένους χρήστες δικαιολογεί τα καταγραμμένα από τα υψηλότερα ποσοστά εθισμού (7,5%).
Ενδεικτικά διεθνή ποσοστά από τις μέχρι σήμερα μελέτες είναι 5,4% Ιταλία, 1,6% Ιαπωνία, 1,1% Κύπρος, 2,4% έως 5,2% Κίνα. Οι πιθανοί τρόποι έκθεσης των ανηλίκων σε επιβλαβές ή / και παράνομο περιεχόμενο συμβαίνει σε υπηρεσίες επικοινωνίας και «κοινωνικής δικτύωσης» όπως τα Instant Messaging, Chat, E-mail (spam mail, viruses), Blogs: κ.λ.π. σε υπηρεσίες ηλεκτρονικού εμπορίου και ηλεκτρονικής διαφήμισης. Αφορούν σε πορνογραφία και ειδικά παιδική, τυχερά παιχνίδια, προπαγάνδα ναρκωτικών και αλκοόλ, υπέρ του ρατσισμού, βίας, μίσους και επιθετικής συμπεριφοράς, προμήθειας και χρήσης όπλων, πληροφοριών για παραβιάσεις ασφαλείας υπολογιστικών συστημάτων και για κωδικούς πρόσβασης σε προγράμματα χωρίς νόμιμη άδεια και ανεξέλεγκτη επαφή με ενήλικους που συνήθως υποδύονται ότι είναι ανήλικοι.
Σε μεγαλύτερο κίνδυνο βρίσκονται οι έφηβοι , οι οποίοι είναι άπειροι στο χώρο του διαδικτύου, περίεργοι, απομονωμένοι ή μοναχικοί που αναζητούν απεγνωσμένα προσοχή και στοργή, επιθετικοί ή επαναστατικοί που επιδιώκουν να ζήσουν ακραίες εμπειρίες αλλά και όσοι βρίσκονται σε σύγχυση σε σχέση με τη σεξουαλική τους ταυτότητα.
Πανελλαδικά αλλά και διεθνώς τα επικρατέστερα εξαρτησιογόνα είναι τα ηλεκτρονικά παιχνίδια «ρόλων» και τα chat rooms. Παρατηρούνται κυρίως στα αγόρια, σε μονογονεϊκές δυσλειτουργικές οικογένειες με απουσία επίβλεψης από τους γονείς.
Οnline gaming MMORG (massive multiplay on line roles games)
Είναι ένα είδος παιχνιδιού στο οποίο μπορούν να αλληλοεπιδράσουν εκατομμύρια χρήστες από όλο τον κόσμο.
Τα περισσότερα περιέχουν βία, άσχημη γλώσσα, παράνομες ενέργειες. Στόχος του παίχτη είναι να γίνει ο καλύτερος με σκοπό να μπορεί να νικήσει – σκοτώσει τους αντιπάλους. Εθίζονται από τα γραφικά, την κίνηση, τις δυνατότητες και την τεχνολογία με αποτέλεσμα να πάρα πολλές ώρες (4-5 την ημέρα). Οι παίχτες πιστεύουν ότι οι MMOPRG φίλοι τους είναι καλύτεροι από αυτούς στην πραγματική ζωή. Διασημότερα MMOPRG το World WarCraft’WoW’ που αριθμεί περισσότερους από 9.000.000 παίχτες και το «second life» με περίπου 5.000.000 παίχτες, άκρως πολεμικά και βίαια. Εξοικειώνοντας τα παιδιά με την βία, αναπτύσσουν βίαιες σκέψεις και επιθετική συμπεριφορά , άρονται οι αναστολές τους και εκδηλώνουν εύκολα υπέρμετρο θυμό . Στα μάτια των παιδιών η άσκηση βίας μπορεί να φέρεται σαν μια συνηθισμένη πράξη χωρίς να συνειδητοποιούν τις επιπτώσεις που έχει η άσκησή της σε παιδιά και ενήλικες. Οι λύσεις είναι η αγορά παιχνιδιών που είναι κατάλληλα για την ηλικία του παιδιού, η προσοχή στα σύμβολα που χαρακτηρίζουν το περιεχόμενο του παιχνιδιού και η λήψη και στην Ελλάδα όπως στο εξωτερικό προστατευτικών μέτρων (π.χ. επίδειξη ταυτότητας).

Παιδοφιλία – Πορνογραφία
Πραγματοποιείται στα δωμάτια συνομιλίας (chat-rooms) γνωστό ως grooming (παιδόφιλοι, προσποιούμενοι ότι είναι έφηβοι, χρησιμοποιούν τα chat rooms για να προσελκύσουν παιδιά με σκοπό να τα κακοποιήσουν), μέσω άμεσων μηνυμάτων (instant messaging), forum (π.χ. υποστήριξης από συνομήλικους για αντιμετώπιση προβλημάτων), ομάδων συζήτησης (newsgroup) ή και ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e-mail).
Οι παιδόφιλοι προσπαθούν να παρασύρουν σταδιακά το θύμα τους εκδηλώνοντας προσοχή και στοργή. Ακούν και κατανοούν τα προβλήματα των παιδιών, τους προσφέρουν δώρα κυρίως ψηφιακά, γνωρίζουν τη μουσική και τα χόμπι που ενδιαφέρουν τα παιδιά και σταδιακά εισάγουν σεξουαλικό περιεχόμενο στις συζητήσεις τους, προβάλλοντας σεξουαλικά ακατάλληλο υλικό. Επίμονα επιδιώκουν να συναντηθούν πρόσωπο με πρόσωπο με τα θύματα τους.
Στη Μελέτη του Πανεπιστημίου του Αιγαίου, από το τμήμα της Κοινωνιολογίας τον Φεβρουάριο του 2009 δημιούργησαν 2 chat-rooms με πλασματικά παιδικά profils, σε διάστημα μικρότερο από ένα μήνα καταγράφηκε 16% «επισκεψιμότητα» από παιδόφιλους.
Τα στατιστικά στοιχεία του συλλόγου Ελλήνων καταναλωτών Ε.ΚΑ. το (http:// www.ekato.org/gr/research) είναι εντυπωσιακά.
Το 1/5 των ανηλίκων έχει δεχθεί σεξουαλική προσέγγιση ή υποκίνηση στο διαδίκτυο, 1/33 ανηλίκους έχει δεχθεί επιθετική σεξουαλική προσέγγιση.
Ενδεικτικά όσον αφορά την παιδική πορνογραφία υπολογίζεται ότι υπάρχουν περισσότερες από 100.000 ιστοσελίδες διακίνησης παιδικού πορνογραφικού υλικού με αδρά εκτιμώμενο ετήσιο τζίρο >1.000.000.000 ενώ κάθε εβδομάδα υπολογίζεται πως προωθούνται περισσότερες από 20.000 φωτογραφίες παιδιών. Στην Ελλάδα οι διαδικτυακοί τόποι που «φιλοξενούν» παιδικό πορνογραφικό υλικό αυξάνονται ραγδαία από το 2001, από 8 έως 21 νεοσύστατες ιστοσελίδες καθημερινά.
Μηνιαίως εισρέουν τουλάχιστον 20 «πρωτοεμφανιζόμενα» παιδιά ηλικίας 2 ως και 12 ετών ενώ καταγράφονται 30 καταγγελίες / ημερησίως σε σχέση με μία ανά μήνα προ 5ετίας.
Τα δωμάτια συνομιλίας (chat-rooms), οι ομάδες συζήτησης (newsgroup) και λιγότερο συχνά το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (e-mail) βρίθουν από παιδική πορνογραφία. Για το λόγο αυτό:
Το παιδί πρέπει να κατανοήσει ότι σε χώρους όπως τα chat room δεν μπορούμε ποτέ να είμαστε σίγουροι για την ταυτότητα του άλλου. Άρα θα πρέπει να αντιμετωπίζει τις διαδικτυακές γνωριμίες με επιφύλαξη. Είναι γνωστό ότι αποθηκεύονται ο συνομιλίες που πραγματοποιούνται στα chat rooms έτσι ώστε να μπορεί να γίνει καταγγελία στην περίπτωση που κάποιος προσπαθεί να παρενοχλήσει το παιδί.
Διαδικτυακή αυτοκτονία (Ιnternet arranged suicide)
Πρόκειται για αυτοκτονία που έχει αφορμή, συμφωνείται, επιτείνεται ως τάση ή διευθετείται μέσω του διαδικτύου. Μέσω των ιστοσελίδων των chat rooms, τα παιδιά ανέφεραν προς τους διαδικτυακούς τους φίλους ότι λόγω καταπίεσης και έλλειψης επικοινωνίας με τους γονείς εκφράζουν την πρόθεση να θέσουν τέρμα στη ζωή τους.
Οι αστυνομικοί του Τμήματος Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος της Ασφάλειας Αττικής «σερφάρουν» σε ιστοσελίδες και σε chat rooms και προσπαθούν να εντοπίσουν οτιδήποτε ύποπτο με λέξεις – κλειδιά. Σε περίπτωση που διαπιστώσουν ότι η κατάσταση είναι πιο σοβαρή από ότι αρχικά φαινόταν, ζητούν εισαγγελική άδεια για άρση απορρήτου και αναζητούν τα ψηφιακά ίχνη του ατόμου. Μόλις εντοπίσουν την ταυτότητά του, ειδοποιούν ψυχολόγο από ιδρύματα που προστατεύουν τα παιδιά και ενημερώνουν αρχικά τους γονείς. Μέχρι σήμερα το Τμήμα Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος έχει αποτρέψει περισσότερες από 11 αυτοκτονίες.
Cyberbullying:εκφοβισμός ή παρενόχληση
Cyberbullying ορίζεται ως η παρενόχληση μεταξύ παιδιών ή έφηβων στο κυβερνοχώρο ή μέσω κινητών τηλεφώνων και άλλων ηλεκτρονικών τεχνολογιών. Περιλαμβάνουν: αποστολή κειμένων, e-mail ή άμεσων μηνυμάτων με απειλητικό χαρακτήρα ή προσβλητικό περιεχόμενο, δημοσίευση δυσάρεστων φωτογραφιών ή μηνυμάτων για άλλους σε ιστολόγια (blogs) ή άλλες ιστοσελίδες, χρήση του ονόματος ξένου χρήστη με σκοπό τη διάδοση φημών και ψευδών στοιχείων για κάποιον τρίτο (κλοπή ταυτότητας), νεκρές κλήσεις, προσβλητικά προφορικά μηνύματα.
Η παρενόχληση στο Διαδίκτυο προκαλεί την αίσθηση βαθιάς μοναξιάς, ανασφάλειας και δυστυχίας. Ο νέος αισθάνεται μια διαρκή πίεση, έντονο άγχος και φόβο και βρίσκεται σε συναισθηματικό αδιέξοδο. Τα δεδομένα του θύματος είναι πλέον διαθέσιμα στον κάθε χρήστη του διαδικτύου οπότε αυτό αποτελεί εύκολο στόχο. Η κατάσταση αυτή εάν συνεχιστεί, μπορεί να φτάσει και σε ακρότητες, όπως για παράδειγμα την αυτοκτονία. Για να αποτρέψει αλλά και για να αντιμετωπίσει κανείς την παρενόχληση στον κυβερνοχώρο πρέπει να παράσχει στα παιδιά του σωστή ενημέρωση πάνω στο θέμα και να καταστήσει σαφείς τους κινδύνους που ελλοχεύουν. Σε περιστατικό ηλεκτρονικής παρενόχλησης μπορούν να εφαρμοστούν τα κατωτέρω:
Φύλαξη αποδεικτικών στοιχείων, αποθήκευση συνομιλίας και
Προσπάθεια εντόπισης του δράστη που πιθανόν να ανήκει και το οικείο περιβάλλον του παιδιού.
Σε περίπτωση που το περιστατικό δεν είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό μπορούν οι γονείς να απευθυνθούν σε σχολικούς συμβούλους αν όμως είναι πιο σοβαρό μπορεί κανείς να απευθυνθεί στην ανοιχτή γραμμή Safeline (www.safeline.gr) καθώς επίσης και στην αστυνομία.
iDoser: ψηφιακά ναρκωτικά
Αν όλες οι προαναφερθείσες εθιστικές ή επικίνδυνες χρήσεις δημιουργούν ανησυχία στους γονείς, η πιο σύγχρονη εθιστική απειλή έρχεται με τη μορφή υποήχων.
Η δόση είναι βασισμένη σε υποηχητικά κύματα, τα οποία έχουν ενσωματωθεί με ειδική τεχνική επεξεργασία σε κοινά μουσικά αρχεία mp3, ο χρήστης τα «κατεβάζει» στον υπολογιστή του και με ένα ειδικό πρόγραμμα, που διατίθεται δωρεάν στο Ίντερνετ, τα αποσυμπιέζει, και τα «ακούει». Οι πρώτες «δόσεις» παρέχονται δωρεάν και στη συνέχεια αγοράζουν CDs με τραγούδια – «δόσεις» κόστους 5 ευρώ τραγούδι.Υπάρχουν άπειρες σχετικές ιστοσελίδες με οδηγίες χρήσης για τους αρχάριους.
Προκαλούν χαλάρωση, ευφορία, υπερδιέγερση, απώλεια μνήμης και αίσθησης του χώρου και είναι προφανές ότι είναι εξαιρετικά επικίνδυνες.
ΠΡΟΛΗΨΗ
ΓΟΝΕΙΣ: ο ρόλος των γονέων στην πρόληψη του εθισμού στο διαδίκτυο είναι πάρα πολύ σημαντικός. Η ποιοτική σχέση με τους γονείς, ο χρόνος που οι γονείς αφιερώνουν στα παιδιά και η ενασχόληση τους στο internet μαζί με τα παιδιά μπορούν να συμβάλλουν στην αποφυγή του φαινομένου.
Η συναισθηματική κάλυψη των παιδιών, η καλή σχέση και η επικοινωνία όλων των μελών οδηγούν σε σωστή εφαρμογή ορίων μέσα στην οικογένεια. Τα όρια θα πρέπει να τίθενται και να τηρούνται από μικρή ηλικία, να είναι ξεκάθαρα – με σεβασμό στη προσωπικότητα του παιδιού, χωρίς να το καταπιέζουν αλλά να τα κατευθύνουν εξασφαλίζοντας την ασφάλειά του.
Η πειθαρχία βοηθά τον αυτοέλεγχο και δεν είναι συνώνυμο της τιμωρίας. Καθώς το παιδί μεγαλώνει, τα όρια που θα ισχύσουν είναι απαραίτητο να συζητούνται, να διαπραγματεύονται, ώστε να λαμβάνεται υπόψη και η γνώμη του παιδιού και του εφήβου.
Το σημαντικότερο πράγμα που θα χρειαστεί να κάνουν οι γονείς προκειμένου να μπορέσουν να ελέγξουν αποτελεσματικά τη χρήση του διαδικτύου από τα παιδιά τους, είναι να γνωρίσουν οι ίδιοι το μέσο.
Να ασχοληθούν με το πως λειτουργεί το internet, να αφιερώσουν χρόνο και διάθεση ώστε να περιηγηθούν μαζί με τα παιδιά στον κυβερνοχώρο και να μάθουν από αυτά. Να αντιμετωπίσουν τον τεχνολογικό αναλφαβητισμό τους για να γεφυρώσουν το τεχνολογικό χάσμα των γενεών.
Σε μια αξιόλογη προσπάθεια το Υπουργείο Παιδείας εστιάζοντας στον καθοριστικό ρόλο των γονέων στην ορθολογική χρήση του μέσου, θεσμοθετεί κίνητρα εκμάθησης ηλεκτρονικών υπολογιστών στους γονείς μαθητών Γυμνασίου επιδοτώντας το πρόγραμμα www.goneis.gr που αφορά στην εκπαίδευση των γονέων στους Η/Υ στο σπίτι τους μπροστά στον υπολογιστή τους.
α. Θέματα που δεν διαπραγματεύονται είναι η χρήση ουσιών, η πρώιμη έναρξη σεξουαλικής δραστηριότητας, και η επικίνδυνη οδική συμπεριφορά.
Εξηγείστε το λόγο μιας απαγόρευσης. Ακούστε καλά αυτό που έχει να σας πει ο έφηβός σας. Μην διακόπτετε.
Επανειλημμένα καθησυχάστε τον / την έφηβό σας και διαβεβαιώστε τους ότι μπορούν να απευθυνθούν σε εσάς για οτιδήποτε. Δηλώστε την χωρίς όρια αγάπη σας: «μπορεί να μην συμφωνώ και να μην επικροτώ όλα όσα κάνεις, ωστόσο πάντα θα σε αγαπώ ότι κι αν γίνει».
β. Ο υπολογιστής θα πρέπει να είναι τοποθετημένος σε κοινόχρηστο χώρο και όχι σε υπνοδωμάτια, ώστε να μη δίνεται η δυνατότητα απομόνωσης του παιδιού. Θα πρέπει να τονιστεί ότι δεν επιτρέπεται ποτέ να ανεβάζει προσωπικά του δεδομένα (όνομα, διεύθυνση, φωτογραφίες ή τηλέφωνό του).
γ. Χρειάζονται ενθάρρυνση τα παιδιά σας έτσι ώστε να προτιμούν τις ιστοσελίδες που εσείς θέλετε και όχι αυτές που θεωρείτε ανάρμοστες.
δ. Μπορεί να εγκατασταθεί στον υπολογιστή κάποιο λογισμικό φίλτρο, το οποίο να αποκλείει την πρόσβαση σε ιστοσελίδες του κυβερνοχώρου με παράνομο ή επιβλαβές περιεχόμενο (τυχερά παιχνίδια, ναρκωτικά, πορνογραφικό και ρατσιστικό υλικό, on line παιχνίδια ρόλων ή στρατηγικής βίας). Αποτελεσματικότερα φίλτρα είναι τα: Crayon Crawler, CyberPatrol, ICRA, Net Nanny surfCONTRO.
ε. Απαιτείται ενημέρωση των παιδιών με απλά λόγια από μικρή ηλικία για τα φαινόμενα «εθισμού» και παρενόχλησης.
ΣΧΟΛΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ: Το μάθημα της πληροφορικής θα πρέπει να γίνει ουσιαστικό με πραγματική εκπαίδευση των μαθητών για τις άπειρες δυνατότητες του διαδικτύου, τις ασφαλείς εφαρμογές στη χρήση διαδικτυακών μηχανών αναζήτησης με σκοπό την προαγωγή της χρήσης του υπολογιστή ως εργαλείο μελέτης και ενημέρωσης, κυρίως σαν μία ανεξάντλητη βιβλιοθήκη σε κάθε σπίτι και όχι αποκλειστικά σαν μέσο ψυχαγωγίας. Παροχή διαδικτύου μέσα στο σχολικό περιβάλλον και εκπαίδευση των μαθητών από υπεύθυνους καθηγητές και όχι συμμαθητές ή αδέλφια ή και «αυτοεκπαίδευση».
Εκπαίδευση των εκπαιδευτικών στη χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών, προκειμένου να πραγματοποιούνται σχολικές εργασίες μέσω του υπολογιστή. Ενημέρωση και ευαισθητοποίησή τους για την ύπαρξη του φαινομένου.
Ενημέρωση των γονέων μέσω του σχολείου για το φαινόμενο και τα σημεία αναγνώρισης της προβληματικής χρήσης. Παράλληλα και η πολιτεία θα πρέπει να θεσπίσει αυστηρή νομοθεσία για την λειτουργία των internet café όπως όριο ηλικίας, χρονικό όριο χρήσης (π.χ. 3 ώρες σε ημερήσια επίσκεψη), εγκατάσταση λογισμικών φίλτρων – Ενημέρωση γονέων και παιδιών με σχετικές καταχωρήσεις σε Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης για το φαινόμενο, τις μονάδες ενημέρωσης και αντιμετώπισης, τις συμβουλευτικές τηλεφωνικές γραμμές κ.α.
Η άγνοια των γονέων σε θέματα Διαδικτύου και γενικότερα σχετικά με τις νέες τεχνολογίες, σε συνδυασμό με την «δαιμονοποίηση» των αρνητικών πτυχών του Διαδικτύου από τα ΜΜΕ, έχουν μετατρέψει τον έλεγχο αυτό σε απαγόρευση. Δεδομένου ότι η χρήση του Διαδικτύου είναι αναπόφευκτη ανάγκη, η απαγόρευσή του δεν αποτελεί ρεαλιστική λύση. Οι γονείς θα πρέπει να επιστρατεύουν τον διάλογο και τη λογική για να βοηθήσουν τα παιδιά τους να κατανοήσουν τους κινδύνους που ελλοχεύουν.
Το διαδίκτυο είναι ένα εξαιρετικά χρήσιμο εργαλείο, αναπόσπαστο πλέον κομμάτι της ζωής μας – μικρών και μεγάλων. Δεν πρέπει να αποτελεί φόβητρο σε όλα τα προβλήματα που προκύπτουν από την λανθασμένη χρήση του και τα οποία μπορούν να αποφευχθούν με σωστή ενημέρωση. Η απαγόρευση της χρήσης του είναι ανώφελη καθώς οι έφηβοι μπορούν να έχουν πρόσβαση μέσω των internet café και σαφώς μπορεί να επιφέρει τα αντίθετα αποτελέσματα.
Στόχος των ΜΜΕ πρέπει να είναι η προβολή του Διαδικτύου ως ένα χρήσιμο εργαλείο μέρος της εκπαιδευτικής και επαγγελματικής πραγματικότητας. Για τα παιδιά όλου του κόσμου το διαδίκτυο προσφέρει τεράστιες και πολλές φορές εκρηκτικές δυνατότητες μόρφωσης και ψυχαγωγίας καθώς και τη δυνατότητα να μάθουν και να υλοποιήσουν πράγματα που θέλουν να κάνουν έστω και από απόσταση.
Το Διαδίκτυο απελευθερώνει τη δημιουργικότητα των παιδιών, ενισχύει την παραγωγικότητά τους, και τα φέρνει κοντά στα βέλτιστα όρια του δυναμικού τους. Οι θεμελιώδεις αρχές του δικαίου όπως η ελεύθερη διακίνηση των ιδεών, o σεβασμός της αξίας και η προστασία του ατόμου, η ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας και το απόρρητο και το απαραβίαστο της επικοινωνίας, πρέπει να συνιστούν τις ακρογωνιαίες αρχές της λειτουργίας του διαδικτύου.