Γράφει o: Βασίλης Παϊλόπουλος
Ο θωρακικός πόνος στα παιδιά και στους εφήβους αποτελεί συχνή αιτία επίσκεψης στον παιδίατρο και κατ’ επέκταση στον παιδοκαρδιολόγο.Η αναλογία μεταξύ αγοριών και κοριτσιών στην παιδική ηλικία είναι ίση αλλά όσο προχωρούμε στην εφηβεία φαίνεται ότι τα κορίτσια παραπονιούνται σε μεγαλύτερη συχνότητα (από μελέτες έχει υπολογισθεί ότι το 70% των εφήβων με θωρακικό πόνο είναι κορίτσια).
Ο κυριότερος φόβος των γονέων αλλά και των παιδιών κατά 56% είναι ότι η αιτία του πόνου οφείλεται στην καρδιά τους. Η απάντηση στην ερώτηση ‘πού πονάς;’ είναι σχεδόν πάντα ‘με πονά η καρδιά μου’. Στην πραγματικότητα όμως, σπάνια ο θωρακικός πόνος στα παιδιά είναι καρδιακής αιτιολογίας. Ο πόνος στην περιοχή του στήθους είναι το σύμπτωμα κάποιας διαταραχής άλλων συστημάτων, όπως του μυοσκελετικού, του αναπνευστικού ή του πεπτικού.
Το μεγαλύτερο ποσοστό θωρακικού πόνου είναι μυοσκελετικής αιτιολογίας (29% – 75% όπως η πλευροδυνία) ή αναπνευστικής (45% – 90% όπως ο υπεραερισμός). Σε περιόδους stress, όπως έναρξη σχολείων, περίοδος εξετάσεων και οικογενειακές μεταβολές αυξάνεται το ποσοστό εμφανίσεως θωρακικού πόνου έως και 30%.
Στις μικρότερες ηλικίες, το υψηλότερο ποσοστό κατέχουν η πλευροδυνία και ο αναπνευστικής αιτιολογίας θωρακικός πόνος, ενώ όσο μεγαλώνει το παιδί και εισέρχεται στην εφηβεία υψηλό ποσοστό διεκδικεί ο θωρακικός πόνος ψυχογενούς αιτιολογίας. Θωρακικός πόνος οφειλόμενος σε καρδιακά αίτια υπολογίζεται σε ποσοστό λιγότερο από 4% σε όλες τις ηλικιακές ομάδες. Θωρακικός πόνος καρδιακής αιτιολογίας μπορεί να οφείλεται σε:
συγγενείς ανατομικές καρδιακές ανωμαλίες
επίκτητα αίτια όπως μυοκαρδίτιδα, περικαρδίτιδα ή στεφανιαία νόσο και
δυσρυθμίες.
Σε όλες τις ανωτέρω ανατομικές ανωμαλίες προϋπάρχει γνωστό οργανικό φύσημα. Ο πόνος είναι έντονος και εκλύεται συνήθως στην κόπωση. Σε περιπτώσεις μυοκαρδίτιδας ή περικαρδίτιδας, το παιδί ήδη παρουσιάζει συμπτώματα ιογενούς ή μικροβιακής λοίμωξης.
Στις δυσρυθμίες, η ταχυκαρδία είναι το κύριο σύμπτωμα και ακολουθεί ο θωρακικός πόνος. Σε περιπτώσεις στεφανιαίας νόσου (συγγενείς ανωμαλίες των στεφανιαίων, διαταραχές λιπιδίων ή ιστορικό νόσου Kawasaki) ο πόνος συνήθως εμφανίζεται με την κόπωση.
Ένα παιδί σε καλή γενική κατάσταση χωρίς κλινική εικόνα λοίμωξης, χωρίς ιστορικό συγγενούς καρδιοπάθειας με θωρακικό πόνο που δεν εκλύεται με την έντονη κόπωση, δεν πρέπει να είναι πηγή φόβου και πανικού ο οποίος θα επιδεινώσει τον πόνο.
Στην πλειονότητα των παιδιών, ο θωρακικός πόνος δεν είναι σύμπτωμα καρδιακής νόσου.
