Γράφει o:  Δημήτρης Μπιλάλης

Το Σύνδρομο Άσερμαν είναι μια σπάνια, επίκτητη ασθένεια της μήτρας κατά την οποία δημιουργούνται συμφύσεις (ουλώδης ιστός) μέσα στη μήτρα. Η νόσος μπορεί να είναι ήπια, με συμφύσεις να έχουν σχηματισθεί μόνο σε ένα μικρό τμήμα της μήτρας, ή μέτρια έως πολύ σοβαρή, όταν οι συμφύσεις είναι τόσο εκτεταμένες που προκαλούν τα μπροστινά και πίσω τοιχώματα της μήτρας να κολλήσουν το ένα στο άλλο.

Η κατάσταση αυτή πήρε το όνομα της από τον Δρ Asherman, έναν ισραηλινό γυναικολόγο που πρώτος περιέγραψε την κατάσταση στα μέσα του 20ου αιώνα, παρατηρώντας ότι μερικές γυναίκες που υποβλήθηκαν σε χειρουργικές θεραπείες γύρω από τον τοκετό, στη συνέχεια σταμάτησαν να έχουν έμμηνο ρύση.

Το σύνδρομο Άσερμαν μπορεί να προκληθεί από πολλούς διαφορετικούς παράγοντες. Φαίνεται να δημιουργείται πιο συχνά σε γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε διαστολή και απόξεση (Dilation & Curettage, D&C) προκειμένου να αφαιρεθεί ο πλακούντας μετά τον τοκετό, ή σε «καθαρισμό» της μήτρας μετά από παλινδρόμηση της κύησης ή διακοπή μιας εγκυμοσύνης. Φαίνεται να είναι ιδιαίτερα συχνό αν το D&C διεξήχθη μετά από μια αποβολή ή διακοπή της κύησης που έλαβε χώρα μεταξύ 12 και 20 εβδομάδων και κατά την περίοδο μετά τον τοκετό, όταν το ενδομήτριο είναι γεμάτο αγγεία και εξαιρετικά ευαίσθητο.
Θεωρείται ότι, όταν ο γιατρός «ξύνει» τα τοιχώματα της μήτρας με πολύ δύναμη ή με ένα αιχμηρό εργαλείο αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης συνδρόμου Άσερμαν. Ωστόσο, το σύνδρομο, μπορεί επίσης να προκληθεί από κάποιο τραύμα στο εσωτερικό της μήτρας, ως αποτέλεσμα της καισαρικής τομής, μιας λοίμωξης της μήτρας που οφείλεται σε μια σεξουαλικώς μεταδιδόμενη ασθένεια, καθώς και άλλους τύπους χειρουργικών επεμβάσεων της μήτρας, όπως ινομυωματεκτομή.
Τα πιο συχνά συμπτώματα που σχετίζονται με το σύνδρομο αυτό και που καμία γυναίκα δε πρέπει να αγνοήσει, ιδιαίτερα εάν έχει υποβληθεί σε κάποια από τις πιο πάνω επεμβατικές διαδικασίες είναι:
αμηνόρροια (απουσία εμμήνου ρύσης) που δεν οφείλεται σε ορμονική διαταραχή
πόνος και κράμπες περίπου τη χρονική στιγμή που αναμένεται να έρθει η περίοδος
καθ᾽έξιν αποβολές υπογονιμότητα

Διάγνωση και θεραπεία του Συνδρόμου Άσερμαν
Το σύνδρομο Άσερμαν δυστυχώς πολλές φορές αργεί να διαγνωσθεί, επειδή η διάγνωση δε μπορεί να γίνει με τις συνήθεις διαγνωστικές διαδικασίες, όπως το υπερηχογράφημα ή μια εξέταση αίματος. Ο καλύτερος τρόπος για να διαγνωσθεί το σύνδρομο Άσερμαν είναι, πραγματοποιώντας μια υστεροσκόπηση ή υστεροσαλπιγγογραφία (HSG).
Στις πολύ σοβαρές περιπτώσεις, οι συμφύσεις είναι τόσο εκτεταμένες και ακόμα και ο τράχηλος κλειστός, που ο καθετήρας κατά τη διάρκεια της υστεροσαλπιγγογραφίας δεν μπορεί να εισαχθεί και το σκιαγραφικό υλικό δε ρέει εντός της μήτρας. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η μόνη λύση είναι η διαγνωστική υστεροσκόπηση.
Εάν διαγνωστείτε με σύνδρομο Άσερμαν, θα πρέπει η κατάσταση σας να αντιμετωπισθεί άμεσα χειρουργικά, προκειμένου να αφαιρεθούν οι συμφύσεις. Η συγκεκριμένη χειρουργική επέμβαση είναι μία ιδιαίτερα δύσκολη διαδικασία που απαιτεί άριστη χειρουργική ικανότητα και εμπειρία, προκειμένου να μην επιδεινωθεί η κατάσταση, εάν η θεραπεία δεν εκτελεσθεί σωστά.

Χειρουργική Επέμβαση
Κατά τη διάρκεια της επέμβασης πρέπει να κόψουμε αρκετά βαθιά μέσα στο ενδομήτριο προκειμένου να αφαιρέσουμε τη «ρίζα» των συμφύσεων, την πηγή του ουλώδους ιστού, όχι όμως τόσο βαθιά όσο να δημιουργηθεί βλάβη στο ενδομήτριο. Ανάλογα με το περιστατικό έχουμε τις ακόλουθες επιλογές: Χρησιμοποιώντας ειδικό χειρουργικό μικροψαλίδι να αφαιρέσουμε τις συμφύσεις, και στη συνέχεια να τοποθετήσουμε ένα ειδικό «μπαλόνι» στη μήτρα που θα παραμείνει εκεί από 7 έως 10 ημέρες για να αποτρέψει τα τοιχώματα της μήτρας από το να ξανακολλήσουν. Σε διαφορετική περίπτωση μπορεί να μη χρησιμοποιήσουμε αυτή τη τεχνική και να προτείνουμε επαναλαμβανόμενες και συχνές υστεροσκοπήσεις, κατά την διάρκεια των οποίων απομακρύνονται τυχόν νέες συμφύσεις.
Η κάθε χειρουργική επέμβαση συνήθως ακολουθείται από μια ειδική φαρμακευτική αγωγή με αντιβιοτικά, οιστρογόνα και στη συνέχεια προγεστερόνη.

Αντενδείξεις
Αυτό που είναι ιδιαίτερα επικύνδυνο είναι να γίνει λάθος διάγνωση και θεραπεία, και το σύνδρομο Άσερμαν να αντιμετωπισθεί χειρουργικά με νέα διαστολή και απόξεση D&C. Αυτή όμως είναι και η πιο επικίνδυνη θεραπεία για την πάθηση αυτή γιατί μπορεί να προκαλέσει ανεπανόρθωτη ζημιά στη μήτρα. Για το λόγο αυτό χρειάζεται μεγάλη χειρουργική ικανότητα και εμπειρία. Επιπλέον, σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να χρησιμοποιούν πηγές θερμότητας, όπως ένα λέιζερ, για την αφαίρεση των συμφύσεων, γιατί και με αυτό τον τρόπο μπορεί να προκληθούν νέες και μόνιμες βλάβες στο ενδομήτριο.
Σύνδρομο Άσερμαν, Γονιμότητα και Εγκυμοσύνη
Η πιθανότητα μια γυναίκα με σύνδρομο Άσερμαν να συλλάβει και να μπορέσει να στηρίξει μία εγκυμοσύνη, εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως η έκταση των συμφύσεων, το ποσοστό της μήτρας που παραμένει υγιές καθώς και η επιτυχία της διορθωτικής χειρουργικής επέμβασης. Δυστυχώς, εάν η βλάβη είναι ανεπανόρθωτη, η κυοφορία είναι αδύνατη. Αυτό συμβαίνει πιο συχνά μετά από μια «επιθετική» D&C ή χειρουργική επέμβαση που έχει αφαιρέσει ή καταστρέψει τη βασική στοιβάδα κυττάρων του ενδομητρίου (το στρώμα των κυττάρων που είναι υπεύθυνα για την εκ νέου ανάπτυξη του ενδομητρίου κάθε μήνα ως μέρος του έμμηνου κύκλου). Προς το παρόν, δεν έχουν αναπτυχθεί χειρουργικές τεχνικές ή θεραπείες ικανές να διορθώσουν μια τέτοια σοβαρή ζημιά των βασικών κυττάρων του ενδομητρίου.

Στην περίπτωση που η χειρουργική αποκατάσταση είναι επιτυχής, το 70 με 80 τοις εκατό των γυναικών, θα καταφέρουν να μείνουν έγκυες και να αποκτήσουν παιδί. Βέβαια, το ποσοστό επιτυχίας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό και από την ηλικία της γυναίκας. Μία τέτοια όμως εγκυμοσύνη κατηγοριοποιείται ως υψηλού κινδύνου αφού έχει μεγαλύτερο κίνδυνο αποβολής, προδρομικού πλακούντα, στιφρού πλακούντα, αιμορραγίας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ακόμα και θνησιγένειας.

Το σύνδρομο Άσερμαν σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί μία εύκολη πάθηση στη σύγχρονη χειρουργική γυναικολογία. Εάν έχετε κάποια από τα συμτώματα που αναφέραμε πιο πάνω, πάσχετε από υπογονιμότητα και αντιμετωπίζετε προβλήματα με το ενδομήτριο σας, μπορούμε να σας βοηθήσουμε. Η σωστή διάγνωση είναι πολύ σημαντική προκειμένου να μη χαθεί πολύτιμος χρόνος, εάν πρόκειται για υπογονιμότητα ή προκειμένου να αποφευχθεί η χειροτέρευση της παρούσας κατάστασης.