Γράφει o: Αντώνης Λέπουρας
Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι συχνός (12-14.5% του πληθυσμού) και πιο συχνές οι επιπλοκές του, αν και για χρόνια μπορει να παρουσιάζει ελάχιστα συμπτώματα. Δυστυχώς ο μέσος χρόνος διάγνωσης και θεραπείας του, είναι 7 ως 9 χρόνια από την έναρξη του, (από μελέτες που υπάρχουν σε υγειονομικά αναπτυγμένες χώρες) και με κύρια αιτία διάγνωσης κάποια από τις επιπλοκές του.
Οι επιπλοκές του διαβήτη τόσο στο τύπο 1 όσο και στον τύπο 2 είναι κοινές, και έχουν να κάνουν με την διάρκεια του διαβήτη, την αρχική αλλα και την μακροχρόνια καλή γλυκαιμική ρύθμιση. Επίσης έχουν να κάνουν με τον τρόπο ζωής (κάπνισμα-άσκηση-διατροφή), και το σωματικό βάρος. Τέλος έχουν να κάνουν με την ρύθμιση των υπολοίπων παραγόντων κινδύνου (υπέρταση, υπερλιπιδαιμία) και με την γονιδιακή κληρονομικότητα.
Οι επιπλοκές μπορεί να αφορούν τα μεγάλα αγγεία (μακροαγγειοπάθεια), δηλαδή καρδιακά συμβάματα και αγγειακά εγκεφαλικά, τα όποια μπορούν να συμβούν απο νωρίς! Υπολογίζεται οτι ο κίνδυνος ήδη διπλασιάζεται από τον «Προδιαβήτη».
Οι επιπλοκές απο τα μικρά αγγεία (μικροαγγειοπάθεια) αφορούν κυρίως τους οφθαλμούς, τους νεφρούς, τα κατω άκρα (ελκη που εύκολα γίνονται και δύσκολα επουλώνονται, η καυσαλγίες-νευραλγίες συνεχείς και μη ανταποκρινόμενες στα κοινά αναλγητικά)καθώς και το αυτόνομο και περιφερικό νευρικό σύστημα.
Οι επιπλοκές αυτές συμβαίνουν πιο συχνά στο τελος της 1ης μέχρι τις αρχές της 2ης 10/ετίας απο την έναρξη του διαβήτη. Πριν η μετά είναι σχετικά σπάνιες. Σχετίζονται απόλυτα με την γλυκαιμική ρύθμιση ιδίως στα αρχικά χρόνια της έναρξης του διαβήτη. Οι επιπλοκές απο το νευρικό συστημα αφορούν τόσο το κεντρικό νευρικό σύστημα (εγκέφαλος, ΚΝΣ) όσο και το περιφερικό (αυτόνομο). Ο κίνδυνος της Ανοιας, όσο και πολλών νευρολογικών παθήσεων μετά την 30/ετία αυξάνεται σημαντικά ιδίως όταν συνυπάρχει καθιστική ζωή και παχυσαρκία.
Το Διαβητικό πόδι είναι μια ξεχωριστή νοσολογία του διαβήτη αποτελόντας την πρώτη αιτία ακρωτηριασμών των κάτω άκρων μετά τα ατυχήματα. Μπορεί να ωφείλεται σε μικροαγγειοπάθεια, η σε διαβητική νευροπάθεια του περιφερικού νευρικού συστήματος η και στα δυο μια που συνήθως συνυπάρχουν. Ξεκινά απο μικρά έλκη στα άκρα που μπορεί αν δεν προσεχθούν να οδηγήσουν σε εκτεταμένες νεκρώσεις, κυτταρίτιδα η και οστεομυελίτιδα…
Τι πρέπει να προσέχω για να είμαι καλά; Καλή γλυκαιμική ρύθμιση από νωρίς!
Μας ενδιαφέρουν για την καλή ρύθμιση, η γλυκοζιλιομένη αιμοσφαιρίνη (HBA1c), και η αυτορύθμιση με τους μετρητές ζαχάρου, κυρίως για αυτούς που χρησιμοποιούν ινσουλίνη, η παραμένουν απρόσεκτοι και αρύθμιστοι…
Η γλυκοζιλιομένη αιμοσφαιρίνη (HBA1c) εκφράζει «μέσες» τιμές ζαχάρου που αντιστοιχούν περίπου στο τελευταίους 2-3 μήνες. Είναι ίσως από τις πιο σημαντικές εξετάσεις μια που συνδέεται ευθέως ανάλογα με τον μακροχρόνιο κίνδυνο όλων των επιπλοκών του Διαβήτη.
Ιδανικά στον πληθυσμό κυμαίνεται φυσιολογικά από το 4.3 ως το 6.2%. Τιμές μεγαλύτερες από το 5.7% δεν αποκλείουν τον διαβήτη, ενώ τιμές μεγαλύτερες από το 6.4% αν επιβεβαιωθούν συνιστούν έναρξη θεραπείας χωρίς καμία άλλη εξέταση. Για τους διαβητικούς καλή ρύθμιση σημαίνει τιμές τουλάχιστον <7%, αν και για τους ανθρώπους μεγάλης ηλικίας και τιμές <8% είναι ικανοποιητικές.
Όταν μετράμε το ζάχαρο μας ενδιαφέρουν κυρίως 2 τιμές. Το ζάχαρο νηστείας (τουλάχιστον 7-8 ώρες χωρίς φαγητό, πχ το πρωί μόλις ξυπνάμε), καλό είναι οι μέσοι όροι νάναι < 120mg/dl. Το ζάχαρο 2 ώρες μετά οποιοδήποτε φαγητό όσο <170mg/dl, τόσο καλύτερα.
Υπέρταση στον διαβήτη και ποτέ θεραπεύουμε
Οι ηλικιωμένοι και τα άτομα με διαβήτη χωρίς αμφιβολία είναι εξορισμού πρόσωπα με αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο. Τα 2/3 των υπερτασικών είναι άτομα άνω των 65 ετών, και σε περισσότερο απο τους μισούς συνυπάρχει Διαβήτης. Η αρτηριακή υπέρταση μαζί με τον σακχαρώδη διαβήτη και την χοληστερόλη αποτελούν τους σπουδαιότερους τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου για εγκεφαλικά, εμφράγματα, νεφρική και καρδιακή ανεπάρκεια.
Η απόφαση παρέμβασης για τη θεραπεία της αρτηριακής πίεσης στηρίζεται βασικά σε δυο κριτήρια: το επίπεδο της συστολικής (μεγάλης) και της διαστολικής (μικρής) αρτηριακής πίεσης που πρέπει να μετριόνται σε ηρεμία τόσο σωματική οσο και ψυχική ! (οχι μετά απο άσκηση, πονοκέφαλο η καταστάσεις στρές).
Τονίζεται οτι μερικές μετρήσεις αυξημένης πίεσης δεν σημαίνουν Υπέρταση, και ότι ακόμη και πιέσεις αρκετά αυξημένες δεν πρέπει να δημιουργουν πανικό ούτε χρειάζεται να αντιμετωπισθούν επειγόντως αν δεν έχουμε καρδιολογικό ιστορικό. Χρειάζεται μέσος όρος τουλάχιστον 50-70 μετρήσεων για να αποφασίσουμε διάγνωση και θεραπεία υπερτάσεως.
Οι επιθυμητοί στόχοι πιέσης στον σακχαρώδη διαβήτη είναι 130 mm/hg (110-135 mm/hg ) η συστολική και μικρότερη του 80 mm/hg η διαστολική (90-40 mm/hg). Θεραπεία φαρμακευτική χρειάζεται όταν οι μέσοι όροι των μετρήσεων ξεπερνουν το 140/95mm/hg.
Χοληστερόλη – λιπίδια στον Σακχαρώδη Διαβήτη. Τι πρέπει να γνωρίζουμε;
Είναι εκ των ων ουκ άνευ να γνωρίζουμε ότι ένας απο τους πλέον σημαντικούς κινδύνους για την κατάσταση της υγείας της καρδιάς μας και των αγγείων μας είναι η χοληστερόλη και τα λιπίδια. Η αιματολογική εξέταση προσδιορίζει τα επίπεδα της «καλής» χοληστερόλης HDL, που πρέπει να είναι πάνω από 40mg/dl για τους άνδρες και 50 mg/dl για τις γυναίκες και της «κακής» χοληστερόλης LDL, που δεν πρέπει να ξεπερνά τα 100 mg/dl, και για όσους έχουν άλλο ένα παράγοντα κινδύνου (π.χ. έμφραγμα, καθιστική ζωή με παχυσαρκία κ.λ.π.) τα 70 mg/dl. Η ιδανική ολική χοληστερόλη πρέπει να βρίσκεται κάτω των 180 mg/dl και τα τριγλυκερίδια ≤ 150 mg/dl.
Οι ειδικοί έχουν διαπιστώσει ότι παρόλο που ο ένας στους τρεις Έλληνες έχει τιμές χοληστερόλης πάνω από τις φυσιολογικές, μόνο οι τρεις στους δέκα το γνωρίζουν και ακόμη πιο λίγοι δυστυχώς θεραπεύονται. Η μετρήσεις πρεπει να ξεκινούν απο 5 ετών και όχι απο την 3η ηλικία οταν η γήρανση των αγγείων μας εχει προχωρήσει…
Η θεραπεία με την κατηγορία των φαρμάκων που λέγονται στατίνες, κυριολεκτικά σώζει ζωές!
Η πρόληψη χαρίζει ελευθερία
Οι επιπλοκές μπορούν να προληφθούν! Η πρόληψη στον σακχαρώδη διαβήτη αποτελει την καλύτερη, φθηνότερη και πιο αποτελεσματική θεραπεία! Πρόληψη σημαίνει έγκαιρη διάγνωση, τουλάχιστον απο το στάδιο του «Προδιαβήτη» και παράλληλη έναρξη θεραπείας, με εκ την «ουκ άνευ» απαραίτητη αλλαγή τρόπου ζωής δηλαδή διακοπή καπνίσματος, σωματική άσκηση (αρκούν 30΄περπάτημα την ημέρα), αλλαγή διατροφής. Χρειάζεται παράλληλα απο την αρχή έναρξη αγωγής για πιθανή υπερλιπιδαιμία η υπέρταση. Τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη μπορούν να έχουν μια απόλυτα φυσιολογική ζωή, αρκεί να φροντίζουν σωστά την υγεία τους και να παρακολουθούνται τακτικά απο εξειδικευμένο στον Διαβήτη ιατρό.
