Στυτική δυσλειτουργία

Γράφει o:  Δημήτριος Πανταζόπουλος

Στυτική δυσλειτουργία είναι η αδυναμία επίτευξης ή και διατήρησης στύσεως ικανής για συνουσία για διάστημα τουλάχιστον 6 μηνών.Η στυτική δυσλειτουργία αναφέρεται στην ιατρική από τα πανάρχαια χρόνια. Οι πρώτες αναφορές υπάρχουν σε Αιγυπτιακούς παπύρους του 2ου π.Χ. αιώνα, ενώ ο Ιπποκράτης και ο Αριστοτέλης προσπάθησαν να δώσουν επιστημονική εξήγηση στο ζήτημα αυτό. Επίσης ο Γαληνός, ο Leonardo da Vinci και πολλοί άλλοι επιστήμονες ασχολήθηκαν με την εξήγηση της πάθησης.
Η πάθηση αυτή είναι αρκετά συχνή. Σύμφωνα με μεγάλες επιδημιολογικές μελέτες στις ΗΠΑ αλλά και σε Ευρωπαϊκές χώρες άνδρες ηλικίας 40-64 ετών αναφέρουν πρόβλημα στύσης άλλοτε διαφορετικής βαρύτητας σε ποσοστό μέχρι 45%. Η συχνότητά της αυξάνεται με την ηλικία, χωρίς όμως να είναι απαραίτητο κάθε ηλικιωμένος να έχει πρόβλημα στύσης. Άλλοι εξωγενείς παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν την εμφάνισή της, είναι η υπερχοληστεριναιμία, το κάπνισμα, η παχυσαρκία, η έλλειψη σωματικής άσκησης. Η στύση γίνεται από τα σηραγγώδη σώματα του πέους. Όταν ο εγκέφαλος δεχθεί απτικά ή οπτικά ή γευστικά ερεθίσματα προκαλείται σεξουαλική διέγερση. Τα ερεθίσματα αυτά μεταφέρονται από τον εγκέφαλο μέσω του νωτιαίου μυελού στα σηραγγώδη νεύρα του πέους. Αυτά τότε εκκρίνουν μία ουσία που προκαλεί την είσοδο άφθονου αίματος στα σηραγγώδη τα οποία καθώς διατείνονται αποφράσσουν τις φλέβες και έτσι το αίμα εγκλωβίζεται σε αυτά, με αποτέλεσμα να επιτυγχάνεται η στύση.

Μετά τον οργασμό και την εκσπερμάτωση μία σειρά αντίθετων φαινομένων συμβαίνουν και έχουμε άνοιγμα των φλεβών και απαγωγή του αίματος από τα σηραγγώδη με αποτέλεσμα την χάλση του πέους.
Η στυτική δυσλειτουργία μπορεί να είναι ψυχογενής, οργανική και μεικτή. Η ψυχογενής στυτική δυσλειτουργία, πιο συχνή στα νεότερα άτομα, μπορεί να οφείλεται σε κάποιο τραυματικό ψυχικά γεγονός (χωρισμός, θάνατος κλπ), σε άγχος επίδοσης, σε σεξουαλική ανωριμότητα αλλά ακόμα να αποτελεί και εκδήλωση κατάθλιψης.

Τα οργανικά αίτια είναι πολλά και ποικίλα: ο σακχαρώδης διαβήτης, η υπερχολησταιριναιμία, η υπέρταση, παθήσεις του θυρεοειδούς και της υπόφυσης, διάφορες νευροπάθειες, η νόσος Parkinson, η σκλήρυνση κατά πλάκας, είναι μερικές από τις συστηματικές νόσους που μπορούν να επηρεάσουν τη στυτική λειτουργία. Επίσης φάρμακα όπως οι β-αναστολείς για την υπέρταση, τα ναρκωτικά και τα αντικαταθλιπτικά. Χειρουργικές επεμβάσεις που μπορεί να επηρεάσουν τη στυτική λειτουργία είναι η ριζική προστατεκτομή για τον καρκίνο του προστάτη, η ριζική κυστεοσπροστατεκτομή για τον καρκίνο της ουροδόχου κύστεως και η κοιλιοπερινεϊκή εκτομή του παχέος εντέρου για καρκίνο του ορθού. Επίσης τραυματισμός της σπονδυλικής στήλης από ατυχήματα, τραυματισμός του πέους ή διάφορες συγγενείς ανωμαλίες του πέους, όπως ο επισπαδίας ή ο υποσπαδίας.

Η διάγνωση της στυτικής δυσλειτουργίας γίνεται από το ιστορικό, την κλινική εξέταση αλλά και με διάφορες εξετάσεις όπως είναι το υπερηχογράφημα Doppler με τεχνητή στύση, ή η μέτρηση νυχτερινών στύσεων με ειδικό μηχάνημα. Η ύπαρξη πρωινών στύσεων συνήθως αποκλείει την οργανική πάθηση και υποδεικνύει ψυχολογική αιτιολογία. Οι διαθέσιμες σήμερα θεραπείες είναι 3 ειδών: α) τα φάρμακα από του στόματος, β) οι ενδοπεϊκές ενέσεις, γ) οι πεϊκές προθέσεις.
α) Φάρμακα από το στόμα
Είναι τρία: η σιλντεναφίλη (Viagra), η βαρδεναφίλη (Levitra – Vivanza) και η ταδαλαφίλη (Cialis). Είναι όλα το ίδιο αποτελεσματικά για κάθε αιτιολογίας στυτική δυσλειτουργία, αλλά έχουν διαφορετική φαρμακοκινητική και μπορεί ο ασθενής να προσαρμόζει τη θεραπεία (σε συνεννόηση με το γιατρό του) στον δικό του τρόπο ζωής. Απαιτεί ακεραιότητα των νεύρων που νευρώνουν το πέος και ύπαρξη σεξουαλικού ερεθίσματος από τον εγκέφαλο, αφού δρουν σε βιοχημικό επίπεδο μέσα στα σηραγγώδη. Έτσι, δεν είναι διεγερτικά φάρμακα και προαπαιτείται η σεξουαλική διέγερση για να δράσουν. Η απόλυτη αντένδειξη της είναι η λήψη νιτρωδών φαρμάκων για τη στηθάγχη. Σε κάθε περίπτωση δεν πρέπει να λησμονούμε ότι προκύπτει για φάρμακα και η χορήγησή του πρέπει να γίνεται σε συνεργασία πάντοτε με τον θεράποντα ιατρό.

β) Ενδοπεϊκές ενέσεις
Πρόκειται για ουσίες αγγειοδραστικές που πηγαίνουν κατευθείαν στο σηραγγώδες σώμα του πέους. Είναι η προσταγλανδίνη Ε, η παπαβερίνη και η φαιντολαμίνη. Συνήθως χρησιμοποιείται η προσταγλανδίνη Ε γιατί έχει μικρότερο ποσοστό πριαπισμών από τις άλλες δύο. Πολλές φορές χρησιμοποιούμε μείγμα των τριών ουσιών σε μικρές δόσεις. (Trimix). O ασθενής εκπαιδεύεται από τον γιατρό του και μαθαίνει να κάνει μόνος του τις ενέσεις. Πρέπει να γίνονται στις πλάγιες επιφάνειες των σηραγγωδών σωμάτων του πέους και ποτέ στη ραχιαία ή την κάτω επιφάνεια, αφού από εκεί περνάνε και τα αγγεία και η ουρήθρα αντίστοιχα. Η δράση των ουσιών αυτών δεν προαπαιτεί ούτε ακεραιότητα των σηραγγωδών νεύρων ούτε σεξουαλική διέγερση από τον εγκέφαλο.

Το αποτέλεσμα επιτυγχάνεται σε 10-15 λεπτά μετά την ένεση και μπορεί να διαρκέσει μέχρι 2 ώρες. Αν παρέλθει 4ωρο διαρκούς και σκληρής, ή επίπονης στύσης ο ασθενής πρέπει να επικοινωνήσει με τον γιατρό του γιατί υπάρχει κίνδυνος πριαπισμού. Ο πριαπισμός πρέπει να αντιμετωπίζεται αμέσως διότι υπάρχει κίνδυνος μoνιμης καταστροφής των σηραγγωδών σωμάτων.

γ) Πεϊκές προθέσεις
Συνήθως τοποθετούνται όταν οι άλλες πιο συντηρητικές θεραπείες, έχουν αποτύχει ή όταν ο ασθενής δεν θέλει ή δεν μπορεί να λάβει άλλου είδους θεραπεία.
Οι σύγχρονες προθέσεις αποτελούνται από δύο κυλίνδρους, που τοποθετούνται μέσα στα σηραγγώδη, ένα ρεζερβουάρ με φυσιολογικό ορό που τοποθετείται μπροστά από την ουροδόχο κύστη και ένα κουμπί που εμφυτεύεται μέσα στο όσχεο.
Όταν ο ασθενής επιθυμεί να έχει στύση πατάει το κουμπί και απελευθερώνεται ορός από το ρεζερβουάρ, γεμίζει τα σηραγγώδη σώματα και έτσι, επιτυγχάνεται η στύση. Το ποσοστό επιτυχίας είναι περίπου 100% με ποσοστό ικανοποίησης του ασθενούς αλλά και της συντρόφου μεγαλύτερα από 95%.
Συμπερασματικά, η στυτική δυσλειτουργία, πάθηση πολυπαραγοντική, είναι σήμερα σε μεγάλο βαθμό ιάσιμη, αρκεί να υπάρχει πάντοτε η στενή παρακολούθηση και αγαστή συνεργασία γιατρού και ασθενούς.