Eπιμέλεια: Ευγένιος Γκράουρ
Όταν ένας άνδρας περάσει τα 40 του χρόνια, ο προστάτης αδένας του αρχίζει σταδιακά να διογκώνεται. Η φυσική αυτή αύξηση του μεγέθους του ονομάζεται καλοήθης υπερπλασία του προστάτη και είναι μία από τις συχνότερες ουρολογικές διαταραχές.
Το ποσοστό των πασχόντων από αυτήν αυξάνεται με την ηλικία. Υπολογίζεται ότι συνολικά την εκδηλώνουν οι μισοί άνδρες 50 ετών και πάνω, αλλά το ποσοστό στις ηλικίες άνω των 60 ετών πλησιάζει το 60% και μετά τα 80 έτη είναι σχεδόν 90%.
Αν και σχεδόν οι μισοί πάσχοντες από καλοήθη υπερπλασία δεν εκδηλώνουν ποτέ ενοχλητικά συμπτώματα, άλλοι αντιμετωπίζουν με την πάροδο του χρόνου δυσκολίες στην καθημερινότητά τους, κυρίως εξαιτίας διαταραχών στην ούρηση. «Το τι από τα δύο θα συμβεί δεν εξαρτάται μόνο από τον όγκο που θα αποκτήσει ο προστάτης, αλλά και από ανατομικά χαρακτηριστικά, όπως την πίεση που ασκεί στην ουρήθρα, η οποία ευθύνεται για τα ουρολογικά συμπτώματά του», εξηγεί ο Χειρουργός-Ουρολόγος Δρ. Ηρακλής Πούλιας, τ. πρόεδρος της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας.
Από τα συμπτώματα αυτά άλλα είναι αποφρακτικά (αναπτύσσονται επειδή ο διογκωμένος προστάτης αποφράσσει την ουρήθρα) και άλλα ερεθιστικά (οφείλονται στις αλλαγές που συμβαίνουν στην ουροδόχο κύστη, καθώς προσπαθεί να παρακάμψει τα αποφρακτικά συμπτώματα). Έτσι, ένας πάσχων μπορεί να έχει:
- Δυσκολίες στην έναρξη της ούρησης
- Αδυναμία αποβολής των ούρων
- Μειωμένη ροή ούρων ή διακοπτόμενη ούρηση
- Επίσχεση ούρων (ο ασθενής δεν μπορεί καθόλου να ουρήσει)
- Συχνουρία (συχνή ούρηση), η οποία μπορεί να είναι ακόμα πιο έντονη στη διάρκεια της νύχτας (νυκτουρία)
- Επιτακτική ούρηση ή επιτακτική ακράτεια ούρων
- Αίσθηση ότι δεν έχει αδειάσει η ουροδόχος κύστη
Τα συμπτώματα αυτά είναι ο κύριος λόγος για τον οποίο οι άνδρες ζητούν θεραπεία για τον προστάτη τους. Ευτυχώς οι θεραπείες για την καλοήθη υπερπλασία του βελτιώνονται διαρκώς και υπάρχουν πλέον πολλές φαρμακευτικές αλλά και χειρουργικές επιλογές που προτείνονται κατά περίπτωση.
Ωστόσο και οι ίδιοι οι άντρες μπορούν να κάνουν αρκετά για να βοηθήσουν την κατάστασή τους. «Όταν η καλοήθης υπερπλασία προστάτου είναι ήπια και τα συμπτώματα ανεκτά, συνήθως παρακολουθούμε την εξέλιξή της, για να προτείνουμε σε δεύτερο χρόνο κάποια θεραπεία», εξηγεί ο κ. Πούλιας. «Η ενεργητική παρακολούθηση που κάνουμε συνίσταται στην τακτική εξέταση του άνδρα, αλλά χωρίς φαρμακευτική ή χειρουργική θεραπεία. Προτείνουμε, ωστόσο, στους άνδρες ορισμένες αλλαγές στον τρόπο ζωής, οι οποίες όμως μπορεί να βοηθήσουν και όσους έχουν πιο προχωρημένη νόσο».
Οι αλλαγές αυτές αφορούν κυρίως την διαχείριση των υγρών που καταναλώνουν, την αλλαγή ορισμένων συμπεριφορών που σχετίζονται με την ούρηση και την βελτίωση της διατροφής.
Για τη διαχείριση των υγρών συνιστάται κατ’ αρχάς στους άνδρες να περιορίζουν την κατανάλωσή τους το βράδυ (ειδικά 2-3 ώρες πριν πάνε για ύπνο), καθώς και να πίνουν λιγότερα ροφήματα με ανθρακικό ή/και καφεΐνη. «Τόσο το ανθρακικό όσο και η καφεΐνη μπορεί να επηρεάσουν τον μυϊκό τόνο της ουροδόχου κύστεως και να διεγείρουν τους νεφρούς να παράγουν περισσότερα ούρα, με συνέπεια να ευνοούν τη νυχτερινή ούρηση», εξηγεί ο κ. Πούλιας.
Οι άνδρες με καλοήθη υπερπλασία του προστάτη πρέπει επίσης να περιορίζουν το αλκοόλ, επειδή και αυτό έχει διουρητικές ιδιότητες, καθώς και να αποφεύγουν να πίνουν περισσότερο από ένα ποτήρι υγρού τη φορά. Ιδανικά, πρέπει να πίνουν τα υγρά με μικρές γουλιές και αργά, για να έχει περιθώριο ο οργανισμός τους να τα απορροφήσει και να μην γεμίζει γρήγορα η ουροδόχος κύστη (έτσι, θα περιοριστεί η επιτακτική ανάγκη για ούρηση). Όταν, εξάλλου, ξεκινούν ένα ταξίδι, δεν θα έβλαπτε να είναι συγκρατημένοι στην κατανάλωση υγρών κατά την έναρξή του.
Σε ό,τι αφορά την ούρηση, οι άνδρες πρέπει να «εκπαιδεύσουν» την ουροδόχο κύστη τους: συνιστάται να πηγαίνουν για ούρηση με βάση ένα πρόγραμμα που θα καταρτίσουν, ακόμα κι αν δεν νιώθουν την ανάγκη να το κάνουν. Ανεξάρτητα από αυτό, πρέπει να πηγαίνουν στην τουαλέτα αμέσως μόλις νιώσουν την ανάγκη γι’ αυτό, δίχως την παραμικρή καθυστέρηση. Δεν πρέπει επίσης να βιάζονται, αλλά να δίνουν στην κύστη χρόνο για να αδειάσει εντελώς. Αν είστε νευρικοί και αυτό σας προκαλεί συχνουρία, πρέπει να καταπολεμήσετε το στρες σας (δοκιμάστε τεχνικές χαλάρωσης, όπως ο διαλογισμός).
Απαραίτητο είναι ακόμα να ελέγξετε τα φάρμακα που ενδεχομένως παίρνετε για άλλα προβλήματα υγείας. Ορισμένα συνταγογραφούμενα και μη συνταγογραφούμενα φάρμακα (π.χ. κάποια αντιισταμινικά, αποσυμφορητικά) μπορεί να επηρεάσουν την ούρηση. Συζητήστε το θέμα με τον ιατρό που σας τα συνέστησε, αλλά και με τον ουρολόγο σας, διότι ενδέχεται να χρειάζεστε αλλαγή σε αυτή την αγωγή, συνιστά ο κ. Πούλιας.
Όσον αφορά την διατροφή, έχει βρεθεί ότι η ακολούθηση ενός διαιτολογίου με λίγα λιπαρά και πολλές φυτικές ίνες μπορεί να βοηθήσει. Οι φυτικές ίνες, που υπάρχουν σε φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής, μπορεί να σας βοηθήσουν να αποφύγετε την δυσκοιλιότητα η οποία ασκεί πίεση στην ουροδόχο κύστη και εντείνει τα συμπτώματα της υπερπλασίας του προστάτη. Επιπρόσθετα, φρούτα και λαχανικά είναι πλούσια σε πολυφαινόλες, μία ομάδα θρεπτικών συστατικών που ενδέχεται να καταστέλλουν ή έστω να επιβραδύνουν την καλοήθη υπερπλασία του προστάτη, σύμφωνα με συνδυασμένη ανάλυση παλαιότερων μελετών.
Φροντίστε λοιπόν να τρώτε καθημερινά μία μεγάλη σαλάτα με ποικιλία λαχανικών, καθώς και 2-3 φρούτα. Ανάμεσα στα φρούτα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται εσπεριδοειδή, γιατί η βιταμίνη C που περιέχουν μπορεί να δρα ευνοϊκά στον προστάτη.
Φροντίστε ακόμα να περιορίσετε το πολύ κόκκινο κρέας και να τρώτε περισσότερα λιπαρά ψάρια (π.χ. σολομό, σαρδέλα, σκουμπρί, τόνο), που περιέχουν βιταμίνη D η οποία ίσως επιβραδύνει τον ρυθμό αύξησης του προστάτη.
«Μην παραλείπετε τέλος να είστε σωματικά δραστήριοι τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας και να φέρετε το σωματικό βάρος σας όσο το δυνατόν πιο κοντά στο φυσιολογικό, διότι η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη είναι πιο συχνή στους υπέρβαρους και παχύσαρκους άνδρες», καταλήγει ο κ. Πούλιας.
