Eπιμέλεια: Ευγένιος Γκράουρ
Η κακή σύγκλειση των δοντιών επηρεάζει τόσο τη λειτουργικότητα όσο και την εμφάνιση του στόματός μας και κατά συνέπεια το χαμόγελό μας. Ταυτοχρόνως όμως επηρεάζει και τη στοματική υγεία, αφού αυτή είναι αλληλένδετη με την υγεία των δοντιών.
Κατά την κακή σύγκλειση, τα δόντια της άνω γνάθου δεν είναι σε αρμονική σχέση με εκείνα της κάτω γνάθου. Μπορεί επίσης να είναι πεταχτά, συνωστισμένα, αραιά ή με κενά ανάμεσά τους. Τα προβλήματα αυτά συνήθως εμφανίζονται στην παιδική ηλικία, μετά την αλλαγή των πρώτων (νεογιλών) δοντιών με τα μόνιμα. Ωστόσο παρατηρούνται και σε πολλούς ενήλικες. Μπορεί να οφείλονται στα δόντια καθαυτά ή/και σε πρόβλημα στα οστά της γνάθου.
«Υπάρχουν διάφορες κατηγορίες κακής σύγκλεισης των δοντιών που μπορεί να οφείλονται σε προβλήματα των οστών των γνάθων ή μόνο σε προβλήματα των δοντιών.
Η συχνότερη είναι η λεγόμενη ορθοδοντική ανωμαλία Ιης τάξης. Σε αυτήν, τις περισσότερες φορές τα οστά των γνάθων είναι αρμονικά και τα ορθοδοντικά προβλήματα αφορούν συνωστισμούς δοντιών, έκτοπα ή έγκλειστα δόντια, αραιοδοντίες, ασυμμετρίες, χασμοδοντίες, σταυροειδείς συγκλείσεις κλπ», εξηγεί η Δρ. Κατερίνα Δούμα-Μιχελάκη, DDS, PhD, ειδική Ορθοδοντικός Παιδιών & Ενηλίκων.
Ακολουθεί η ορθοδοντική ανωμαλία ΙΙης τάξης, που μπορεί να οφείλεται σε σκελετικά ή οδοντικά αίτια. Μπορεί για παράδειγμα το οστό και τα δόντια της άνω γνάθου να προεξέχουν σε σημαντικό βαθμό ως προς τα κάτω, με συνέπεια την αδυναμία σωστής επαφής των δοντιών, προδιάθεση για κατάγματα στα δόντια που προεξέχουν και τραυματισμούς των ούλων. Υπάρχει και μια μικρή κατηγορία ενηλίκων ασθενών στους οποίους, αν δεν αντιμετωπισθούν εγκαίρως προβλήματα που αφορούν μικρογναθίες της κάτω γνάθου, απαιτείται συνδυασμός ορθοδοντικής και γναθοπροσωπικής χειρουργικής.
Τέλος, υπάρχει η ορθοδοντική ανωμαλία ΙΙΙης τάξης που επίσης μπορεί να είναι σκελετική ή οδοντική. Εκδηλώνεται όταν υπάρχει προβολή των δοντιών και του οστού της κάτω γνάθου, με συνέπεια τα κάτω δόντια να εξέχουν περισσότερο από τα πάνω. Η έγκαιρη παρέμβαση στα προβλήματα αυτά κυρίως κατά την εφηβεία, είναι εξαιρετικά σημαντική, καθώς επηρεάζει έντονα την αισθητική του προσώπου αλλά και την ψυχική υγεία. Επίσης, έντονες τέτοιες σκελετικές δυσαρμονίες έχουν εξαιρετικά αποτελέσματα, όταν στην ενήλικη ζωή συνδυαστούν με ορθογναθική χειρουργική.
Η κακή σύγκλειση των δοντιών δεν πρέπει να αφήνεται χωρίς θεραπεία διότι, ανάλογα με τη σοβαρότητά της, επηρεάζει τη στοματική υγεία. Η Δρ. Δούμα-Μιχελάκη εξηγεί τους κίνδυνους και τα προβλήματα που μπορεί να προκύψουν.
Πτωχή στοματική υγιεινή
Ο συνωστισμός και η κακή σύγκλειση των δοντιών δυσκολεύουν τον σωστό καθαρισμό τους, κυρίως στα διαστήματα μεταξύ των δοντιών. Η δυσκολία αυτή ανοίγει το δρόμο στην ανάπτυξη των πιο συχνών οδοντικών προβλημάτων: της ουλίτιδας και άλλων νόσων του περιοδοντίου και της τερηδόνας.
Ουλίτιδα και τερηδόνα
Η ουλίτιδα και η τερηδόνα είναι τα πιο συχνά οδοντικά προβλήματα ακόμα και στους ανθρώπους με τέλεια εφαπτόμενα δόντια. Ωστόσο, ο κίνδυνος εκδήλωσής τους είναι αυξημένος σε όσους έχουν προβλήματα σύγκλεισης των δοντιών. Αυτό οφείλεται κυρίως στις δυσκολίες κατά τον καθαρισμό των δοντιών. Τεμάχια τροφής μπορεί να παγιδευτούν σε δύσκολα προσβάσιμα σημεία, στα οποία μπορεί να αναπτυχθούν βακτήρια, δημιουργώντας την οδοντική μικροβιακή πλάκα. Όταν η πλάκα δεν αφαιρείται εγκαίρως και σωστά, μετατρέπεται σε τρυγία (πέτρα), πάνω στην οποία συσσωρεύονται νέα στρώματα μικροβιακής πλάκας.
Φθορά της αδαμαντίνης ουσίας (σμάλτο των δοντιών)
Η αδαμαντίνη ουσία είναι η εξωτερική, σκληρή στοιβάδα των δοντιών που τα προστατεύει από την τερηδόνα και τις βλάβες. Η κακή σύγκλειση των δοντιών μπορεί να οδηγήσει στη μόνιμη φθορά της, λόγω της συνεχούς τριβής των δοντιών μεταξύ τους. Η φθορά αυτή μπορεί να οδηγήσει σε αυξανόμενη ευαισθησία στα πολύ ζεστά και στα κρύα τρόφιμα και ροφήματα, καθώς και σε «θολή» εμφάνιση των δοντιών. Τα δόντια με φθαρμένη επιφάνεια καθίστανται επίσης ευάλωτα στην οδοντική πλάκα και την τερηδόνα.
Καταπόνηση της γνάθου
Η κακή σύγκλειση των δοντιών μπορεί να επηρεάσει τη λειτουργία της γνάθου και να οδηγήσει σε επίμονους πονοκεφάλους, πόνους στ’ αυτιά, πόνους στον αυχένα και άλλα συμπτώματα. Πως συμβαίνει αυτό; Στη ρίζα του προβλήματος βρίσκεται το γεγονός ότι η κακή σύγκλειση εμποδίζει τις φυσιολογικές κινήσεις της μάσησης. Η συνέπεια είναι να καταπονούνται οι μύες και οι τένοντες της γνάθου, καθώς μονίμως πρέπει να λειτουργούν πιο σκληρά ή με διαφορετικό τρόπο απ’ ό,τι είναι το φυσιολογικό. Η καταπόνηση αυτή μακροπρόθεσμα καταβάλλει ολόκληρη την περιοχή της γνάθου και τους παρακείμενους ιστούς, οδηγώντας στους πονοκεφάλους και τα άλλα προβλήματα που προαναφέρθηκαν.
Πεπτικά προβλήματα και δυσθρεψία
Όταν τα δόντια δεν εφάπτονται σωστά, είναι δύσκολο να επιτελέσουν σωστά το ρόλο τους, που είναι το δάγκωμα και η μάσηση. Όπως προαναφέρθηκε, η συνέπεια είναι η καταπόνηση των μυών και των τενόντων της γνάθου, η οποία μακροπρόθεσμα μπορεί να οδηγήσει σε δυσθρεψία (κυρίως υποσιτισμό) και πεπτικά προβλήματα. Η δυσθρεψία εκδηλώνεται όταν η ποσότητα σε θερμίδες και θρεπτικά συστατικά που προσλαμβάνει κάποιος μέσω της τροφής, δεν επαρκεί για να καλύψει τις ανάγκες του οργανισμού του. Όσον αφορά τα πεπτικά προβλήματα, όποιος καταπίνει αμάσητη την τροφή του κινδυνεύει κατ’ αρχάς από δυσπεψία και ακολούθως από ελλιπή απορρόφηση θρεπτικών συστατικών από την πεπτική οδό. Επιπλέον, είναι γνωστό ότι τα πεπτικά προβλήματα μπορεί να επηρεάσουν και την οσμή που αναδύει το στόμα.
«Η κακή σύγκλειση των δοντιών δεν είναι ένα απλό, αισθητικό πρόβλημα, αλλά μία σοβαρή διαταραχή με ποικίλες επιπτώσεις στην στοματική υγεία», υπογραμμίζει η Δρ. Δούμα-Μιχελάκη. «Αν αντιμετωπίζετε οποιοδήποτε από τα προαναφερθέντα προβλήματα, είναι σημαντικό να συμβουλευθείτε αμέσως τον οδοντίατρό σας για να μάθετε αν αντιμετωπίζετε πρόβλημα κακής σύγκλεισης των δοντιών και να συζητήσετε τις θεραπευτικές επιλογές σας».
