Γράφει o: Γεώργιος Γκουμάς
Πηγή: Το άρθρο εχει δημοσιευτει στο περιοδικο του Ελληνικού Ιδρύματος Καρδιολογιας
«Στους ρυθμούς της καρδιάς»
Η αυξημένη χοληστερίνη είναι ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες κινδύνου για τη δημιουργία αθηρωματικών πλακών στα αγγεία με αποτέλεσμα την ανάπτυξη στεφανιαίας νόσου. Η στεφανιαία νόσος αφορά τις αρτηρίες που προμηθεύουν με αίμα την καρδιά και μπορεί να έχει διάφορες εκδηλώσεις. Έτσι, όταν μια σταθερή αθηρωματική πλάκα καλύπτει πάνω από το 70% του αυλού της αρτηρίας, το αίμα που περνάει δεν επαρκεί για τη σωστή αιμάτωση της καρδιάς όταν το άτομο ανεβαίνει έναν ανήφορο η τις σκάλες του σπιτιού του. Το αποτέλεσμα είναι η εμφάνιση ισχαιμίας και πόνου πίσω από το στέρνο ή στο αριστερό χέρι που ονομάζεται στηθάγχη προσπάθειας. Η πιο επικίνδυνη εκδήλωση της στεφανιαίας νόσου όμως εμφανίζεται όταν μια αθηρωματική πλάκα υποστεί ρήξη. Για να γίνει αυτό δεν είναι απαραίτητο η πλάκα αυτή να προκαλεί σημαντική στένωση, συνήθως μάλιστα σπάνε πλάκες που προκαλούν μικρές στενώσεις ενώ ταυτόχρονα έχουν λεπτή κάψα και εσωτερικό πλούσιο σε χοληστερίνη. Στη συνέχεια, στο σημείο της ρήξης σχηματίζεται από το αίμα που κυκλοφορεί ένας θρόμβος ο οποίος φράζει εντελώς την αρτηρία και εμποδίζει το αίμα να αιματώσει την καρδιά: ένα έμφραγμα ξεκινάει και η ζωή του ασθενούς μας είναι σε άμεσο κίνδυνο!
Αρκετή συζήτηση έχει γίνει τα τελευταία χρόνια για την ανάγκη επιθετικής αγωγής με φάρμακα που μειώνουν τη χοληστερίνη, και ειδικά τις στατίνες, των ασθενών που έχουν υποστεί έμφραγμα μυοκαρδίου και βρίσκονται σε ιδιαίτερα υψηλό κίνδυνο για νέα στεφανιαία επεισόδια αλλά και για θάνατο. Σε αυτούς τους ασθενείς η έναρξη υπολιπιδαιμικής αγωγής μέσα στο νοσοκομείο έχει δοκιμαστεί σε αρκετές μεγάλες μελέτες και έχει αποδειχτεί ότι είναι επιβεβλημένη.
Στη μελέτη REVERSAL σε ασθενείς που νοσηλεύονταν με οξύ στεφανιαίο επεισόδιο χορηγήθηκε ατορβαστατίνη στη μεγάλη δόση των 80 mg και η ομάδα αυτή συγκρίθηκε με αντίστοιχη ομάδα ασθενών που δε λάβαιναν κανένα φάρμακο για τη χοληστερίνη. Τα αποτελέσματα έδειξαν μείωση των νέων επεισοδίων ισχαιμίας που οδήγησαν σε νέα νοσηλεία. Αυτό που είναι ιδιαίτερα σημαντικό είναι ότι η διαφορά έγινε αντιληπτή σε σύντομο χρονικό διάστημα όπως ήταν οι 16 εβδομάδες που κράτησε η μελέτη. Στη μελέτη PROVE-IT-TIMI 22 συγκρίθηκε όχι μια στατίνη με εικονικό φάρμακο αλλά δύο διαφορετικές στατίνες: η πιο ήπια πραβαστατίνη στη δόση των 40 mg και η δυνατή ατορβαστατίνη στη μεγάλη δόση των 80 mg. Τα αποτελέσματα και πάλι δικαίωσαν την επιθετική αγωγή αφού το σύνολο των θανάτων και μειζόνων καρδιαγγειακών επεισοδίων ήταν μικρότερο στην ομάδα που έλαβε ατορβαστατίνη, το δε ευεργετικό αποτέλεσμα έγινε φανερό ήδη από τον πρώτο μήνα της μελέτης. Και στις δύο αυτές μελέτες το όφελος δε φαίνεται να προήλθε μόνο από τη μείωση της χοληστερίνης αλλά και από άλλες δράσεις των μεγάλων δόσεων στατινών όπως είναι η αντιφλεγμονώδης δράση: η CRP που αποτελεί αξιόπιστο δείκτη φλεγμονής μειώθηκε σημαντικά και στις δύο μελέτες σε ποσοστό που έφτασε σχεδόν το 40%.
Το πόσο σημαντική είναι η επιθετική υπολιπιδαιμική θεραπεία στους ασθενείς με οξέα στεφανιαία σύνδρομα φάνηκε και από τα αρνητικά αποτελέσματα της μελέτης A to Z όπου το πρώτο διάστημα μετά το επεισόδιο χορηγήθηκαν στους ασθενείς κανονικές και όχι υψηλές δόσεις στατίνης με αποτέλεσμα να μη διαπιστωθεί όφελος από τη φαρμακευτική παρέμβαση κατά τη διάρκεια των πρώτων μηνών. Οι δόσεις που χρησιμοποιήθηκαν δεν πέτυχαν ικανή αντιφλεγμονώδη δράση στα αγγεία, η CRP δε μειώθηκε σημαντικά και η μείωση της χοληστερίνης από μόνη της δεν ωφέλησε παρά μόνο μετά την πάροδο κάποιων ετών.
Συμπερασματικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι σε ασθενείς μετά από οξέα στεφανιαία επεισόδια όπως είναι το έμφραγμα του μυοκαρδίου και η ασταθής στηθάγχη, τα αποτελέσματα των μελετών δικαιολογούν την επιθετική χορήγηση στατινών σε μεγάλες δόσεις με στόχο τη μείωση της κακής LDL-χοληστερίνης σε επίπεδα κάτω από 100 και ενδεχομένως και κάτω από 70 mg/dl. Άλλωστε η ενδονοσοκομειακή έναρξη της αγωγής αυτής θα έχει και άλλο ένα σημαντικό όφελος, την ευκολότερη συμμόρφωση των ασθενών στην ανάγκη μακροχρόνιας λήψης στατίνης, αφού έχει αποδειχτεί ότι τα φάρμακα αυτά όταν χορηγούνται σε ασθενείς με στεφανιαία νόσο προλαβαίνουν καινούργια εμφράγματα και κυριολεχτικά σώζουν ζωές!
